Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

to clear the

  • 1 pūrgō

        pūrgō āvī, ātus, āre    [purus+1 AG-], to free from what is superfluous, make clean, make pure, clean, cleanse, purify: piscīs ceteros purga, bone, T.: falcibus locum, cleared the ground: domum muribus, Ph.: educ omnīs tuos, purga urbem: miror morbi purgatum te illius, H.— To clear the body, purge: quid radix ad purgandum possit<*> Qui purgor bilem, purge myself of, H.— To clear away, remove: ligonibus herbas, O.: scindit se nubes et in aethera purgat apertum, melts away, V.: Cultello unguīs, trim, H.—Fig., of persons, to clear from accusation, excuse, exculpate, justify: Sullam ipsius virtus purgavit: me tibi: Caesarem de interitu Marcelli: si sibi purgati esse vellent, Cs.: civitatem facti hostilis, L.— To remove, refute, repel, justify: Aut ea refellendo aut purgando vobis corrigemus, T.: factum, O.: facinus, Cu.: purgandis criminibus, by disproving: suspicionem, remove, L.: ea, quae ipsis obicerentur, refute, L. — To establish, vindicate, plead: innocentiam suam, L.: viri factum (esse) purgantes cupiditate atque amore, pleading in excuse, L.: purgantibus iis multitudinis concursu factum, L.—In religion, to make atonement for, expiate, purify, atone for, lustrate: populos, O.: nefas, O.
    * * *
    purgare, purgavi, purgatus V
    make clean, cleanse; excuse

    Latin-English dictionary > pūrgō

  • 2 āverrō

        āverrō —, —, ere    [ab + verro], to sweep away: carā piscīs mensā, i. e. to clear the ( fishmonger's) table at a high price, H.
    * * *
    averrere, averri, aversus V TRANS
    sweep/brush away, take away, clear away (table)

    Latin-English dictionary > āverrō

  • 3 conligō or colligō

        conligō or colligō lēgī, lēctus, ere    [com+ 2 lego].—Of things, to gather, collect, assemble, bring together: stipulam, T.: radices palmarum: limum ovo, i. e. clear the wine, H.: horto olus, O.: de vitibus uvas, O.: fructūs, H.: sarmenta virgultaque, Cs.: serpentīs, N.: viatica, H.: conlectae ex alto nubes, heaped together, V.: sparsos per colla capillos in nodum, O.: nodo sinūs conlecta fluentēs, V.: pulverem Olympicum, i. e. to cover himself with, H.: equos, to check, O.: sarcinas conligere, to put in order (before battle), S.: vasa, to pack up (for a march): vasa silentio, L.: arma, to take up the oars, V.—Of persons. to collect, assemble, bring together: exercitus conlectus ex senibus desperatis: milites: reliquos e fugā, N.: conlectā iuvenum manu, L.—To contract, draw up, compress, collect, concentrate: in spiram tractu se conligit anguis, V.: orbem, L.: apicem conlectus in unum, O.: se in arma, concealed, V.—To gather, repair: in quo (rei p. naufragio) conligendo: naufragia fortunae.—Fig., to gather, collect, acquire, incur: iram, H.: rumorum ventos: haec ut conligeres, declamasti, compose: vestigia Pythagoreorum: repente auctoritatem, Cs.: famam clementiae, L.: invidiam crudelitatis ex eo: sitim, V.: frigus, H.: agendo vires ad agendum, L.—To collect, compose, recover: se: sui conligendi facultas, rallying, Cs.: se ex timore, Cs.: animos, L.: priusquam conligerentur animi, L.: mentem, O.: ubi conlectum robur (tauri), V. — In thought, to gather, collect, consider, deduce, infer: paucitatem inde hostium, L.: haec pueris esse grata: sic conlige mecum, H.: qualis in illā decor fuerit, O.: Nereïda sua damna mittere, O.: ex quo ducenti anni conliguntur, are reckoned, Ta.

    Latin-English dictionary > conligō or colligō

  • 4 explorator

    explōrātor, ōris, m. [id.], a searcher out, examiner, explorer; a prying person, a spy (not in Cic.)
    I.
    In gen.: rerum, Lucil. ap. Non. 366, 31:

    suppositicius,

    Plaut. Ps. 4, 7, 71.—
    b.
    Adj., searching:

    ignes, Claud. III. Cons. Hon. praef. 11: foci,

    Mart. 8, 51, 4.—
    II.
    In partic.
    A.
    In milit. lang.
    (α).
    A spy, scout, Caes. B. G. 1, 12, 2; 2, 5, 4; 2, 11, 3; 2, 17, 1 et saep.—
    (β).
    Plur., skirmishers, Tac. H. 2, 17; cf. Inscr. Orell. 5877 sqq.—
    B.
    Explorator viae, one who ran before the emperor to clear the way, Suet. Tib. 60.

    Lewis & Short latin dictionary > explorator

  • 5 anteambulo

    forerunner; one who proceeds another to clear the way

    Latin-English dictionary > anteambulo

  • 6 conscreor

    conscreari, conscreatus sum V DEP
    clear the throat/voice; hawk (much)

    Latin-English dictionary > conscreor

  • 7 screo

    screare, screavi, screatus V INTRANS
    clear the throat, hawk, hem

    Latin-English dictionary > screo

  • 8 anteambulo

    antĕ-ambŭlo (in poetry four syll.), ōnis, m. [ambulo, āre], a forerunner, a servant that went before distinguished personages to clear the way, etc.:

    anteambulo regis,

    Mart. 2, 18, 5; so id. 10, 74, 3; Suet. Vesp. 2.

    Lewis & Short latin dictionary > anteambulo

  • 9 conscreor

    conscrĕor, āri, v. dep., to clear the voice, hawk much:

    magnifice,

    Plaut. Pers. 2, 5, 7; cf. Non. p. 479, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > conscreor

  • 10 arguo

    argŭo, ŭi, ūtum (ŭĭtum, hence arguiturus, Sall. Fragm. ap. Prisc. p. 882 P.), 3, v. a. [cf. argês, white; argos, bright; Sanscr. árgunas, bright; ragatas, white; and rag, to shine (v. argentum and argilla); after the same analogy we have clarus, bright; and claro, to make bright, to make evident; and the Engl. clear, adj., and to clear = to make clear; v. Curt. p. 171].
    I.
    A.. In gen., to make clear, to show, prove, make known, declare, assert, mênuein:

    arguo Eam me vidisse intus,

    Plaut. Mil. 2, 3, 66:

    non ex auditu arguo,

    id. Bacch. 3, 3, 65:

    M. Valerius Laevinus... speculatores, non legatos, venisse arguebat,

    Liv. 30, 23:

    degeneres animos timor arguit,

    Verg. A. 4, 13:

    amantem et languor et silentium Arguit,

    Hor. Epod. 11, 9; id. C. 1, 13, 7.— Pass., in a mid. signif.:

    apparet virtus arguiturque malis,

    makes itself known, Ov. Tr. 4, 3, 80:

    laudibus arguitur vini vinosus Homerus,

    betrays himself, Hor. Ep. 1, 19, 6.—
    B.
    Esp.
    a.
    With aliquem, to attempt to show something, in one's case, against him, to accuse, reprove, censure, charge with: Indicāsse est detulisse;

    arguisse accusāsse et convicisse,

    Dig. 50, 16, 197 (cf. Fest. p. 22: Argutum iri in discrimen vocari): tu delinquis, ego arguar pro malefactis? Enn. (as transl. of Eurip. Iphig. Aul. 384: Eit egô dikên dô sôn kakôn ho mê sphaleis) ap. Rufin. §

    37: servos ipsos neque accuso neque arguo neque purgo,

    Cic. Rosc. Am. 41, 120:

    Pergin, sceleste, intendere hanc arguere?

    Plaut. Mil. 2, 4, 27; 2, 2, 32:

    hae tabellae te arguunt,

    id. Bacch. 4, 6, 10:

    an hunc porro tactum sapor arguet oris?

    Lucr. 4, 487:

    quod adjeci, non ut arguerem, sed ne arguerer,

    Vell. 2, 53, 4:

    coram aliquem arguere,

    Liv. 43, 5:

    apud praefectum,

    Tac. A. 14, 41:

    (Deus) arguit te heri,

    Vulg. Gen. 31, 42; ib. Lev. 19, 17; ib. 2 Tim. 4, 2; ib. Apoc. 3, 19 al.—
    b.
    With the cause of complaint in the gen.; abl. with or without de; with in with abl.; with acc.; with a clause as object; or with ut (cf. Ramsh. p. 326; Zumpt, § 446).
    (α).
    With gen.:

    malorum facinorum,

    Plaut. Ps. 2, 4, 56 (cf. infra, argutus, B. 2.):

    aliquem probri, Stupri, dedecoris,

    id. Am. 3, 2, 2:

    viros mortuos summi sceleris,

    Cic. Rab. Perd. 9, 26:

    aliquem tanti facinoris,

    id. Cael. 1:

    criminis,

    Tac. H. 1, 48:

    furti me arguent,

    Vulg. Gen. 30, 33; ib. Eccl. 11, 8:

    repetundarum,

    Tac. A. 3, 33:

    occupandae rei publicae,

    id. ib. 6, 10:

    neglegentiae,

    Suet. Caes. 53:

    noxae,

    id. Aug. 67:

    veneni in se comparati,

    id. Tib. 49:

    socordiae,

    id. Claud. 3:

    mendacii,

    id. Oth. 10:

    timoris,

    Verg. A. 11, 384:

    sceleris arguemur,

    Vulg. 4 Reg. 7, 9; ib. Act. 19, 40 al.—
    (β).
    With abl.:

    te hoc crimine non arguo,

    Cic. Verr. 2, 5, 18; Nep. Paus. 3 fin.
    (γ).
    With de:

    de eo crimine, quo de arguatur,

    Cic. Inv 2, 11, 37:

    de quibus quoniam verbo arguit, etc.,

    id. Rosc. Am. 29 fin.:

    Quis arguet me de peccato?

    Vulg. Joan. 8, 46; 16, 8.—
    (δ).
    With in with abl. (eccl. Lat.):

    non in sacrificiis tuis arguam te,

    Vulg. Psa. 49, 8.—
    (ε).
    With acc.: quid undas Arguit et liquidam molem camposque natantīs? of what does he impeach the waves? etc., quid being here equivalent to cujus or de quo, Lucr. 6, 405 Munro.—
    (ζ).
    With an inf.-clause as object:

    quae (mulier) me arguit Hanc domo ab se subripuisse,

    Plaut. Men. 5, 2, 62; id. Mil. 2, 4, 36:

    occidisse patrem Sex. Roscius arguitur,

    Cic. Rosc. Am. 13, 37:

    auctor illius injuriae fuisse arguebatur?

    id. Verr. 2, 1, 33:

    qui sibimet vim ferro intulisse arguebatur,

    Suet. Claud. 16; id. Ner. 33; id. Galb. 7:

    me Arguit incepto rerum accessisse labori,

    Ov. M. 13, 297; 15, 504.—
    (η).
    With ut, as in Gr. hôs (post-Aug. and rare), Suet. Ner. 7:

    hunc ut dominum et tyrannum, illum ut proditorem arguentes,

    as being master and tyrant, Just. 22, 3.—
    II.
    Transf. to the thing.
    1.
    To accuse, censure, blame:

    ea culpa, quam arguo,

    Liv. 1, 28:

    peccata coram omnibus argue,

    Vulg. 1 Tim. 5, 20:

    tribuni plebis dum arguunt in C. Caesare regni voluntatem,

    Vell. 2, 68; Suet. Tit. 5 fin.:

    taciturnitatem pudoremque quorumdam pro tristitiā et malignitate arguens,

    id. Ner. 23; id. Caes. 75:

    arguebat et perperam editos census,

    he accused of giving a false statement of property, census, id. Calig. 38:

    primusque animalia mensis Arguit imponi,

    censured, taught that it was wrong, Ov. M. 15, 73:

    ut non arguantur opera ejus,

    Vulg. Joan. 3, 20.—
    2.
    Trop., to denounce as false:

    quod et ipsum Fenestella arguit,

    Suet. Vit. Ter. p. 292 Roth.—With reference to the person, to refute, confute:

    aliquem,

    Suet. Calig. 8.—Hence, argūtus, a, um, P. a.
    A.
    Of physical objects, clear.
    1.
    To the sight, bright, glancing, lively:

    manus autem minus arguta, digitis subsequens verba, non exprimens,

    not too much in motion, Cic. de Or. 3, 59, 220 (cf. id. Or. 18, 59: nullae argutiae digitorum, and Quint. 11, 3, [p. 160] 119-123):

    manus inter agendum argutae admodum et gestuosae,

    Gell. 1, 5, 2:

    et oculi nimis arguti, quem ad modum animo affecti sumus, loquuntur,

    Cic. Leg. 1, 9, 27:

    ocelli,

    Ov. Am. 3, 3, 9; 3, 2, 83:

    argutum caput,

    a head graceful in motion, Verg. G. 3, 80 (breve, Servius, but this idea is too prosaic): aures breves et argutae, ears that move quickly (not stiff, rigid), Pall. 4, 13, 2:

    argutā in soleā,

    in the neat sandal, Cat. 68, 72.—
    2.
    a.. To the hearing, clear, penetrating, piercing, both of pleasant and disagreeable sounds, clear-sounding, sharp, noisy, rustling, whizzing, rattling, clashing, etc. (mostly poet.): linguae, Naev. ap. Non. p. 9, 24:

    aves,

    Prop. 1, 18, 30:

    hirundo,

    chirping, Verg. G. 1, 377:

    olores,

    tuneful, id. E. 9, 36: ilex, murmuring, rustling (as moved by the wind), id. ib. 7, 1:

    nemus,

    id. ib. 8, 22 al.—Hence, a poet. epithet of the musician and poet, clear-sounding, melodious:

    Neaera,

    Hor. C. 3, 14, 21:

    poëtae,

    id. Ep. 2, 2, 90:

    fama est arguti Nemesis formosa Tibullus,

    Mart. 8, 73, 7: forum, full of bustle or din, noisy, Ov. A.A. 1, 80:

    serra,

    grating, Verg. G. 1, 143:

    pecten,

    rattling, id. ib. 1, 294; id. A. 7, 14 (cf. in Gr. kerkis aoidos, Aristoph. Ranae, v. 1316) al.—Hence, of rattling, prating, verbose discourse:

    sine virtute argutum civem mihi habeam pro preaeficā, etc.,

    Plaut. Truc. 2, 6, 14:

    [Neque mendaciloquom neque adeo argutum magis],

    id. Trin. 1, 2, 163 Ritschl.—
    b.
    Trop., of written communications, rattling, wordy, verbose:

    obviam mihi litteras quam argutissimas de omnibus rebus crebro mittas,

    Cic. Att. 6, 5: vereor, ne tibi nimium arguta haec sedulitas videatur, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1. — Transf. to omens, clear, distinct, conclusive, clearly indicative, etc.:

    sunt qui vel argutissima haec exta esse dicant,

    Cic. Div. 2, 12 fin.:

    non tibi candidus argutum sternuit omen Amor?

    Prop. 2, 3, 24.—
    3.
    To the smell; sharp, pungent:

    odor argutior,

    Plin. 15, 3, 4, § 18.—
    4.
    To the taste; sharp, keen, pungent:

    sapor,

    Pall. 3, 25, 4; 4, 10, 26.—
    B.
    Of mental qualities.
    1.
    In a good sense, bright, acute, sagacious, witty:

    quis illo (sc. Catone) acerbior in vituperando? in sententiis argutior?

    Cic. Brut. 17, 65:

    orator,

    id. ib. 70, 247:

    poëma facit ita festivum, ita concinnum, ita elegans, nihil ut fieri possit argutius,

    id. Pis. 29; so,

    dicta argutissima,

    id. de Or. 2, 61, 250:

    sententiae,

    id. Opt. Gen. 2:

    acumen,

    Hor. A. P. 364:

    arguto ficta dolore queri,

    dexterously-feigned pain, Prop. 1, 18, 26 al. —
    2.
    In a bad sense, sly, artful, cunning:

    meretrix,

    Hor. S. 1, 10, 40: calo. id. Ep. 1, 14, 42:

    milites,

    Veg. Mil. 3, 6.—As a pun: ecquid argutus est? is he cunning? Ch. Malorum facinorum saepissime (i.e. has been accused of), Plaut. Ps. 2, 4, 56 (v. supra, I. B. a.).—Hence, adv.: argūtē (only in the signif. of B.).
    a.
    Subtly, acutely:

    respondere,

    Cic. Cael. 8:

    conicere,

    id. Brut. 14, 53:

    dicere,

    id. Or. 28, 98.— Comp.:

    dicere,

    Cic. Brut. 11, 42.— Sup.:

    de re argutissime disputare,

    Cic. de Or. 2, 4, 18.—
    b.
    Craftily:

    obrepere,

    Plaut. Trin. 4, 2, 132; Arn. 5, p. 181.

    Lewis & Short latin dictionary > arguo

  • 11 clarus

    clārus, a, um, adj. [kindr. with Germ. klar; Engl. clear; cf. clamo], clear, bright (opp. obscurus, caecus; very freq. in all periods, and in all kinds of composition).
    I.
    Lit.
    A.
    Relating to the sight, clear, bright, shining, brilliant, etc.
    (α).
    Absol.:

    luce clarā et candidā,

    Plaut. Am. 1, 3, 49:

    ut mulierum famam multorum oculis lux clara custodiat,

    open day, Cic. Leg. 2, 15, 37; cf.:

    frequentissimā celebritate et clarissimā luce laetari,

    id. Cael. 20, 47:

    lumen,

    Lucr. 3, 1:

    oculorum lumina,

    id. 4, 825; cf.:

    mundi lumina (i.e. sol et luna),

    Verg. G. 1, 5:

    oculi,

    Cato, R. R. 157, 10:

    incendia,

    Verg. A. 2, 569:

    lucerna,

    Hor. S. 2, 7, 48:

    scintillae ignis,

    Lucr. 6, 163:

    fulmina,

    id. 6, 84:

    vestis splendor,

    id. 2, 52:

    color,

    id. 5, 1258; cf.:

    color clarissimus,

    id. 2, 830:

    candor,

    id. 4, 232:

    loca,

    id. 5, 779 al.:

    caelum,

    Tac. A. 1, 28:

    nox,

    id. Agr. 12:

    pater omnipotens clarus intonat,

    in the clear sky, Verg. A. 7, 141 Serv.; cf. Cic. Arat. 4:

    sidus,

    Hor. C. 4, 8, 31:

    clarissimae gemmae,

    Cic. Verr. 2, 4, 27, § 62; cf.

    lapides,

    Hor. C. 4, 13, 14:

    vitrum,

    Ov. M. 4, 355:

    purpurarum sidere clarior usus,

    Hor. C. 3, 1, 42.—
    (β).
    With abl.:

    speculo,

    Plaut. Most. 3, 1, 112 dub.:

    argento clari delphines,

    Verg. A. 8, 673:

    rutilis squamis,

    id. G. 4, 93:

    ferrugine,

    id. A. 9, 582; cf. id. ib. 11, 772 Wagn.:

    auro gemmisque corona,

    Ov. M. 13, 704; 2, 2; 11, 359:

    albo Lucifer exit Clarus equo,

    id. ib. 15, 190:

    claraeque coruscis Fulguribus taedae,

    Lucr. 5, 295 al. —
    * 2.
    Poet., of the wind (cf.: albus, candidus, and in Gr. lampros anemos; v. Lidd. and Scott under lampros), making clear, i. e. bringing fair weather:

    aquilo,

    Verg. G. 1, 460 Forbig. ad loc.—
    B.
    Relating to the hearing, clear, loud, distinct:

    clarā voce vocare,

    Lucr. 4, 711; Cic. Clu. 48, 134; id. Caecin. 8, 22; Liv. 7, 31, 12; 42, 25, 12; Ov. M. 3, 703:

    lectio,

    Cels. 1, 2:

    clariore voce,

    Caes. B. G. 5, 30; cf. Cic. Tusc. 5, 7, 19:

    sonor,

    Lucr. 4, 567:

    clamor,

    Plaut. Poen. 5, 3, 27:

    plausus,

    id. As. Grex. 6:

    plangor,

    Ov. M. 4, 138:

    latratus,

    id. ib. 13, 806:

    ictus,

    id. ib. 2, 625:

    strepitus, Suet. Vit. Luc.: vox (opp. obtusa),

    Quint. 11, 3, 15; 9, 4, 136 Spald.:

    spiritus,

    id. 11, 3, 55; cf. id. 11, 3, 41 and 82:

    syllabae clariores,

    id. 8, 3, 16.—
    II.
    Trop.
    A.
    Clear, manifest, plain, evident, intelligible (syn.:

    planus, apertus, perspicuus, dilucidus, etc.): vide ut mi haec certa et clara attuleris,

    Ter. Hec. 5, 4, 1 Ruhnk.; cf.:

    omnia non properanti clara certaque erunt,

    Liv. 22, 39, 22:

    clara res est, quam dicturus sum, totā Siciliā celeberrima atque notissima,

    Cic. Verr. 2, 3, 25, § 61; 2, 5, 38, § 101; id. Tusc. 1, 32, 78:

    luce sunt clariora nobis tua consilia,

    id. Cat. 1, 3, 6:

    id quod est luce clarius,

    id. Tusc. 1, 37, 90:

    si ea, quae dixi, sole ipso inlustriora et clariora sunt,

    id. Fin. 1, 21, 71; id. Div. 1, 3, 6:

    caecis hoc satis clarum est,

    Quint. 12, 7, 9:

    lumen eloquentiae,

    id. 3, 8, 65; cf. id. 12, 10, 15; 11, 1, 75:

    in narrando (T. Livius) clarissimi candoris,

    id. 10, 1, 101 Spald. and Frotsch.:

    Massinissam regem post LXXXVI. annum generasse filium clarum est,

    Plin. 7, 14, 12, § 61:

    somno clarius,

    Ov. F. 3, 28:

    exempla,

    Tac. Or. 8; id. A. 4, 11:

    documenta,

    id. ib. 6, 22.—
    B.
    Brilliant, celebrated, renowned, illustrious, honorable, famous, glorious, etc. (cf.: illustris, insignis, eximius, egregius, praestans, nobilis; a favorite epithet, esp. in the sup., like fortissimus, designating the highest praise of the honor-loving Roman; hence, a standing title, at all times, of distinguished public characters, as consuls, proconsuls, pontifices, senators, etc.):

    nobilitas,

    Plaut. Rud. 4, 2, 28;

    opp. to obscurus,

    Lucr. 1, 639; so Quint. 5, 10, 26: clari viri atque magni, Cato ap. Cic. Planc. 27, 66; Cic. Sest. 69, 144:

    certe non tulit ullos haec civitas aut gloriā clariores, aut auctoritate graviores,

    Cic. de Or. 2, 37, 154:

    vir fortissimus et clarissimus,

    id. Verr. 1, 15, 44; cf. id. ib. 2, 5, 58, § 153; id. de Or. 1, 45, 198; id. Clu. 48, 134:

    exempla clara et inlustria,

    id. Div. 2, 3, 8:

    pugna clara et commemorabilis,

    Plaut. Ps. 1, 5, 111:

    pax clarior majorque quam bellum fuerat,

    Liv. 10, 37, 4:

    animus abunde pollens potensque et clarus,

    Sall. J. 1, 3; so,

    facundia clara pollensque,

    id. ib. 30, 4:

    clara et magnifica,

    id. ib. 4, 8:

    clari potentesque fieri,

    id. C. 38, 1:

    familia,

    Tac. A. 2, 37; 3, 76:

    majores,

    id. ib. 4, 61: pater si in Equestri gradu clarus, clarior vitricus, Plin. [p. 350] Ep. 2, 13, 4:

    clarissimi consules,

    id. ib. 7, 33, 8:

    generis clarissimus auctor,

    Ov. P. 2, 9, 19:

    clarissima civitas,

    Nep. Thras. 2, 1:

    apud Germanicos quoque (Titus),

    Tac. H. 2, 77:

    scriptores,

    id. A. 1, 1.—
    (β).
    With abl.:

    clariores gloriā,

    Cic. de Or. 2, 37, 154; v. supra:

    arte medicinae,

    Quint. 3, 6, 64:

    eloquendi suavitate,

    id. 10, 1, 83:

    sententiis,

    id. 10, 1, 90:

    Juppiter giganteo triumpho,

    Hor. C. 3, 1, 7:

    agendis causis,

    id. Ep. 1, 7, 47:

    Ajax toties servatis Achivis,

    id. S. 2, 3, 194:

    bello,

    Tac. Agr. 29; id. H. 3, 44:

    gens memoriā nominis,

    id. ib. 1, 67:

    Cluvius Rufus eloquentiā,

    id. ib. 4, 43.—
    (γ).
    With in:

    in arte tibiarum,

    Quint. 2, 3, 3; cf.:

    clarissimi in eā scientiā,

    Plin. 36, 5, 4, § 11:

    in litteris,

    Quint. 1, 6, 35:

    in agendo,

    id. 12, 10, 49:

    in foro,

    id. 10, 5, 14:

    in contionibus,

    id. 12, 2, 7; 12, 10, 49.—
    * (δ).
    With ex:

    ex doctrinā nobilis et clarus,

    Cic. Rab. Post. 9, 23.—
    (ε).
    With ob:

    ob obscuram linguam,

    Lucr. 1, 639:

    ob id factum,

    Hor. Ep. 2, 2, 32; cf.:

    urbs clara ob insignem munimento naturali locum,

    Liv. 24, 39, 8.—
    (ζ).
    With ab:

    Trojanoque a sanguine clarus Acestes,

    Verg. A. 1, 550.—
    (η).
    With gen.:

    artis ejus,

    Plin. 37, 1, 4, § 8.—
    2.
    As a title:

    clarissimus vir,

    Cic. Att. 15, 20, 2; cf. id. ib. 14, 11, 1:

    clarissimi consules,

    Plin. Ep. 7, 33, 8; cf. Dig. 49, 14, 18; Lampr. Elag. 4;

    Alex. Sev. 21 al.: permitto tibi vir clarissime Veiento (a senator), dicere,

    Plin. Ep. 9, 13, 19; so,

    ordo = senatorius,

    Vop. Aur. 18 fin.; cf. also Isid. Orig. 9, 4, 12.—
    b.
    Meton., of the wives of such distinguished public characters:

    clarissimae feminae,

    Dig. 1, 9, 8.—
    c.
    In a bad sense, notorious:

    minus clarum putavit fore quod de armario quam quod de sacrario esset ablatum,

    Cic. Verr. 2, 4, 12, § 27; 2, 1, 19, § 50; 2, 4, 12, § 29:

    ecquid hoc totā Siciliā clarius, ecquid indignius? etc.,

    id. ib. 2, 5, 7, §

    16: populus (sc. Campanus), luxuriā superbiāque clarus,

    Liv. 7, 31, 6.—Hence, adv.: clārē (freq. and class.).
    I.
    Lit.
    1.
    Of sight (acc. to I. A.), brightly, clearly:

    clare oculis video,

    Plaut. Mil. 3, 1, 35:

    clare fulgens caesaries,

    Cat. 66, 9:

    occidere,

    of a star, Col. 11, 2, 52.— Comp.:

    clarius micare,

    Plin. 10, 20, 22, § 43:

    nitere,

    Stat. S. 4, 1, 4. — Sup.:

    clarissime lucere,

    Vitr. 9, 4.—
    2.
    Of hearing (acc. to I. B.), clearly, distinctly, plainly, aloud:

    clare recitare,

    Plaut. Pers. 4, 3, 30: plaudite, id. Am. fin.; cf. id. Bacch. fin.:

    dic,

    Ter. And. 4, 4, 15 Ruhnk.:

    gemere,

    Cic. Att. 2, 20, 3:

    res clare enuntiare,

    Quint. 8, 3, 62:

    sonare,

    id. 11, 3, 55:

    exscreare,

    id. 11, 3, 160:

    maledicere,

    Suet. Vit. 14 et saep.:

    palam et clare,

    id. Claud. 3; cf. Mart. 7, 92, 5.— Comp.:

    clarius fabulari,

    Suet. Calig. 22.— Sup.:

    pisces clarissime audiunt,

    Plin. 10, 70, 89, § 193; Vitr. 5, 3.—
    II.
    Trop.
    1.
    Mentally (acc. to II. A.), distinctly, intelligibly, clearly:

    clare atque evidenter ostendere,

    Quint. 8, 3, 86; cf. id. 4, 1, 1:

    aliquid intellegere,

    Plin. 37, 2, 6, § 16. — Comp.: eo clarius id periculum apparet, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 2; so,

    clarius intellegi,

    Quint. 2, 5, 7:

    clarius elucebit,

    id. 12, 1, 26:

    clarius ostendemus,

    id. 2, 17, 25 al. — Sup., Quint. 9, 1, 19.—
    2.
    Morally (acc. to II. B.), illustriously, honorably (very rare):

    clarius exsplendescebat,

    Nep. Att. 1, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > clarus

  • 12 aperio

    ăpĕrĭo, ĕrŭi, ertum, 4, v. a. ( fut. aperibo, Plaut. Truc. 4, 2, 50; Pompon. ap. Non. p. 506, 30) [ab-pario, to get from, take away from, i.e. to uncover, like the opp. operio, from obpario, to get for, to put upon, i. e. to cover; this is the old explanation, and is received by Corssen, Ausspr. I. p. 653; II. p. 410, and by Vanicek, p. 503], to uncover, make or lay bare.
    I.
    Lit.:

    patinas,

    Plaut. Ps. 3, 2, 51: apertae surae, Turp. ap. Non. p. 236, 16:

    apertis lateribus,

    Sisenn. ib. p. 236, 26:

    capite aperto esse,

    Varr. ib. p. 236, 25;

    p. 236, 28: ut corporis partes quaedam aperiantur,

    Cic. Off. 1, 35, 129:

    caput aperuit,

    id. Phil. 2, 31; Sall. H. Fragm. ap. Non. p. 236, 20:

    capita,

    Plin. 28, 6, 17, § 60:

    aperto pectore,

    Ov. M. 2, 339; and poet. transf. to the person:

    apertae pectora matres,

    id. ib. 13, 688:

    ramum,

    Verg. A. 6, 406 al. — Trop., to make visible, to show, reveal, Liv. 22, 6:

    dispulsā nebulā diem aperuit,

    id. 26, 17 (cf. just before:

    densa nebula campos circa intexit): dies faciem victoriae,

    Tac. Agr. 38:

    lux aperuit bellum ducemque belli,

    Liv. 3, 15:

    novam aciem dies aperuit,

    Tac. H. 4, 29:

    his unda dehiscens Terram aperit,

    opens to view, Verg. A. 1, 107.—From the intermediate idea of making visible,
    II.
    Metaph.
    A.
    1.. To unclose, open: aperto ex ostio Alti Acheruntis, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37:

    aperite aliquis ostium,

    Ter. Ad. 4, 4, 26; so id. Heaut. 2, 3, 35:

    forem aperi,

    id. Ad. 2, 1, 13:

    fores,

    id. Eun. 2, 2, 52; Ov. M. 10, 457; Suet. Aug. 82:

    januas carceris,

    Vulg. Act. 5, 19:

    fenestram,

    ib. Gen. 8, 6:

    liquidas vias,

    to open the liquid way, Lucr. 1, 373; so Verg. A. 11, 884:

    sucum venis fundere apertis,

    to pour out moisture from its open veins, Lucr. 5, 812:

    saccum,

    Vulg. Gen. 42, 27:

    os,

    ib. ib. 22, 28:

    labia, ib. Job, 11, 5: oculos,

    ib. Act. 9, 8:

    accepi fasciculum, in quo erat epistula Piliae: abstuli, aperui, legi,

    Cic. Att. 5, 11 fin.; so id. ib. 1, 13;

    6, 3: aperire librum,

    Vulg. Apoc. 5, 5; 20, 12:

    testamentum,

    Plin. 7, 52, 53, § 177 (cf.:

    testamentum resignare,

    Hor. Ep. 1, 7, 9); Suet. Caes. 83; id. Aug. 17:

    sigillum aperire,

    to break, Vulg. Apoc. 6, 3 al.:

    ferro iter aperiundum est,

    Sall. C. 58, 7:

    locum... asylum,

    to make it an asylum, Liv. 1, 8:

    subterraneos specus,

    Tac. G. 16:

    navigantibus maria,

    Plin. 2, 47, 47, § 122:

    arbor florem aperit,

    id. 12, 11, 23, § 40 et saep.: aperire parietem, to open a wall, in order to put a door or window in it, Dig. 8, 2, 40: alicui oculos aperire, to give sight to (after the Heb.), Vulg. Joan. 9, 10; 9, 14 al.; so,

    aures aperire,

    to restore hearing to, ib. Marc. 7, 35.—
    2.
    Trop.:

    nec ita claudenda est res familiaris, ut eam benignitas aperire non possit,

    Cic. Off. 2, 15, 54: amicitiae fores. id. Fam. 13, 10:

    multus apertus cursus ad laudem,

    id. Phil. 14, 6 fin.:

    tibi virtus tua reditum ad tuos aperuit,

    id. Fam. 6, 11:

    philosophiae fontes,

    id. Tusc. 1, 3, 6; id. Mil. 31, 85 et saep.: alicujus oculos aperire, to open one's eyes, make him discern (after the Heb.), Vulg. Gen. 3, 5; 3, 7; ib. Act. 26, 18; so,

    alicujus cor aperire,

    ib. ib. 16, 14: ventus [p. 136] incendio viam aperuit, Liv. 6, 2:

    occasionem ad invadendum,

    id. 4, 53; so id. 9, 27: si hanc fenestram aperueritis (i.e. if you enter upon the way of complaint), nihil aliud agi sinetis, Suet. Tib. 28 (cf. Ter. Heaut. 3, 1, 72:

    Quantam fenestram ad nequitiem patefeceris!): quia aperuisset gentibus ostium fidei,

    Vulg. Act. 14, 27; ib. Col. 4, 3.— So of the new year, to open it, i.e. begin:

    annum,

    Verg. G. 1, 217:

    contigit ergo privatis aperire annum (since the consul entered upon his office the first of January),

    Plin. Pan. 58, 4 Gierig and Schaef.—So also of a school, to establish, set up, begin, or open it:

    Dionysius tyrannus Corinthi dicitur ludum aperuisse,

    Cic. Fam. 9, 18; so Suet. Gram. 16; id. Rhet. 4.— Poet.:

    fuste aperire caput,

    i.e. to cleave, split the head, Juv. 9, 98.—
    B.
    Aperire locum (populum, gentes, etc.), to lay open a place, people, etc., i.e. to open an entrance to, render accessible (cf. patefacio);

    most freq. in the histt., esp. in Tacitus: qui aperuerint armis orbem terrarum,

    Liv. 42, 52; 42, 4:

    Syriam,

    Tac. A. 2, 70:

    omnes terras fortibus viris natura aperuit,

    id. H. 4, 64:

    novas gentes,

    id. Agr. 22:

    gentes ac reges,

    id. G. 1:

    Britanniam tamdiu clausam aperit,

    Mel. 3, 6, 4; Luc. 1, 465 Cort.:

    Eoas,

    id. 4, 352:

    pelagus,

    Val. Fl. 1, 169.—
    C.
    Transf. to mental objects, to disclose something unknown, to unveil, reveal, make known, unfold, to prove, demonstrate; or gen. to explain, recount, etc.:

    occulta quaedam et quasi involuta aperiri,

    Cic. Fin. 1, 9, 30:

    explicanda est saepe verbis mens nostra de quāque re atque involutae rei notitia definiendo aperienda est,

    id. Or. 33, 116:

    alicui scripturas aperire,

    Vulg. Luc. 24, 32:

    tua probra aperibo omnia,

    Plaut. Truc. 4, 2, 50: ne exspectetis argumentum fabulae;

    hi partem aperient,

    Ter. Ad. prol. 23:

    non quo aperiret sententiam suam, sed etc.,

    Cic. de Or. 1, 18, 84:

    eo praesente conjurationem aperit,

    Sall. C. 40, 6:

    naturam et mores,

    id. ib. 53 fin.; so id. ib. 45, 1; 47, 1; id. J. 33, 4:

    lux fugam hostium aperuit,

    Liv. 27, 2:

    aperiri error poterat,

    id. 26, 10:

    casus aperire futuros,

    to disclose the future, Ov. M. 15, 559:

    futura aperit,

    Tac. H. 2, 4.—So also, se aperire or aperiri, to reveal one's true disposition, character:

    tum coacti necessario se aperiunt,

    show themselves in their true light, Ter. And. 4, 1, 8:

    studio aperimur in ipso,

    Ov. A. A. 3, 371:

    exspectandum, dum se ipsa res aperiret,

    Nep. Paus. 3, 7; Quint. prooem. § 3.—Sometimes constr. with acc. and inf., a rel.-clause, or de:

    cum jam directae in se prorae hostes appropinquare aperuissent,

    Liv. 44, 28:

    domino navis, quis sit, aperit,

    Nep. Them. 8, 6; so id. Eum. 13, 3: de clementiā, Auct. ad Her. 2, 31.—In a gen. sense (freq. in epistt.) in Cic. Att. 5, 1, 2: de Oppio factum est, ut volui, et maxime, quod DCCC. aperuisti, you promised, i.e. that it should be paid to him (= ostendisti te daturum, Manut.); cf.

    the more definite expression: de Oppio bene curāsti, quod ei DCCC. exposuisti,

    id. ib. 5, 4, 3.—Hence, ăpertus, a, um, P. a.; pr., opened; hence, open, free.
    A.
    Lit.
    1.
    Without covering, open, uncovered (opp. tectus):

    naves apertae,

    without deck, Cic. Verr. 2, 5, 40; Liv. 31, 22 fin.; cf. id. 32, 21, 14: centum tectae naves et quinquaginta leviores apertae, et saep.; v. navis.—Also, without covering or defence, unprotected, exposed:

    locus,

    Caes. B. C. 3, 84.— Poet., of the sky, clear, cloudless:

    caelo invectus aperto,

    Verg. A. 1, 155:

    aether,

    id. ib. 1, 587:

    aperta serena prospicere,

    id. G. 1, 393.—
    2.
    Unclosed, open, not shut (opp. clausus):

    Janua cum per se transpectum praebet apertum,

    since this affords an open view through it, Lucr. 4, 272:

    oculi,

    id. 4, 339:

    oculorum lumine aperto,

    id. 4, 1139 et saep.:

    nihil tam clausum, neque tam reconditum, quod non istius cupiditati apertissimum promptissimumque esset,

    Cic. Verr. 2, 4, 20:

    caelum patens atque apertum,

    id. Div. 1, 1 (diff. from 1.); so Ov. M. 6, 693:

    vidit caelos apertos,

    Vulg. Marc. 1, 10:

    apertus et propatulus locus,

    Cic. Verr. 2, 4, 49:

    iter,

    Liv. 31, 2:

    apertior aditus ad moenia,

    id. 9, 28:

    campi,

    id. 38, 3:

    per apertum limitem (viae),

    Tac. H. 3, 21; Ov. M. 1, 285:

    fenestrae,

    Vulg. Dan. 6, 10:

    ostia,

    ib. ib. 13, 39:

    aequor,

    Ov. M. 4, 527; so id. ib. 8, 165; 11, 555 et saep. — Poet., of a battle: nec aperti copia Martis Ulla fuit, an action in the open field, Ov. M. 13, 208.—Very freq. ăpertum, subst., that which is open, free; an open, clear space:

    in aperto,

    Lucr. 3, 604:

    per apertum fugientes,

    Hor. C, 3, 12, 10:

    impetum ex aperto facerent,

    Liv. 35, 5:

    castra in aperto posita,

    id. 1, 33; so id. 22, 4:

    volantem in aperto,

    Plin. 10, 8, 9, § 22:

    in aperta prodeunt,

    id. 8, 32, 50, § 117:

    disjecit naves in aperta Oceani,

    Tac. A. 2, 23.—
    B.
    Trop.
    1.
    a.. Opp. to that which is concealed, covered, dark, open, clear, plain, evident, manifest, unobstructed:

    nam nihil aegrius est quam res secernere apertas ab dubiis,

    nothing is, indeed, more difficult than to separate things that are evident from those that are doubtful, Lucr. 4, 467; so id. 4, 596; 1, 915; 5, 1062:

    cum illum ex occultis insidiis in apertum latrocinium conjecimus,

    Cic. Cat. 2, 1:

    simultates partim obscurae, partim apertae,

    id. Manil. 24:

    quid enim potest esse tam apertum tamque perspicuum?

    id. N. D. 2, 2, 4:

    quid rem apertam suspectam facimus?

    Liv. 41, 24:

    non furtim, sed vi aperta,

    id. 25, 24:

    apertus animi motus,

    Quint. 10, 3, 21:

    invidia in occulto, adulatio in aperto,

    Tac. H. 4, 4 et saep.—So, in rhet., of clear, intelligible discourse:

    multo apertius ad intellegendum est, si, etc.... apertam enim narrationem tam esse oportet quam, etc.,

    Cic. de Or. 2, 80, 328; cf. id. Inv. 1, 20.—Hence,
    b.
    Esp. as subst.: in aperto esse,
    (α).
    To be clear, evident, well known, notorious, en tôi phanerôi einai:

    ad cognoscendum omnia illustria magis magisque in aperto,

    Sall. J. 5, 3.—
    (β).
    To be easily practicable, easy, facile (the figure taken from an open field or space):

    agere memoratu digna pronum magisque in aperto erat,

    there was a greater inclination and a more open way to, Tac. Agr. 1:

    hostes aggredi in aperto foret,

    id. H. 3, 56:

    vota virtusque in aperto omniaque prona victoribus,

    id. Agr. 33.—
    2.
    Of character, without dissimulation, open, frank, candid:

    animus apertus et simplex,

    Cic. Fam. 1, 9; id. Off. 3, 13, 57:

    pectus,

    id. Lael. 26, 97. —Hence, ironically: ut semper fuit apertissimus, as he has always been very open, frank (for impudent, shameless), Cic. Mur. 35.—Hence, ăpertē, adv., openly, clearly, plainly.
    I.
    In gen.:

    tam aperte irridens,

    Ter. Phorm. 5, 8, 62:

    ab illo aperte tecte quicquid est datum, libenter accepi,

    Cic. Att. 1, 14, 4; id. Or. 12, 38; id. Am. 18, 67:

    cum Fidenae aperte descissent,

    Liv. 1, 27:

    aperte quod venale habet ostendit,

    Hor. S. 1, 2, 83:

    aperte revelari,

    Vulg. 1 Reg. 2, 27:

    non jam secretis colloquiis, sed aperte fremere,

    Tac. A. 11, 28:

    aperte adulari,

    Cic. Am. 26, 99:

    aperte mentiri,

    id. Ac. 2, 6, 18:

    aperte pugnare, id. ap. Aquil. Rom. 10: aperte immundus est,

    Vulg. Lev. 13, 26.— Comp.:

    cum ipsum dolorem hic tulit paulo apertius,

    Cic. Planc. 34; id. Att. 16, 3, 5; Curt. 6, 1, 11:

    ab his proconsuli venenum inter epulas datum est apertius quam ut fallerent,

    Tac. A. 13, 1.— Sup.:

    hinc empta apertissime praetura,

    Cic. Verr. 1, 100:

    equite Romano per te apertissime interfecto,

    id. Har. Resp. 30:

    largiri,

    id. ib. 56:

    praedari,

    id. Verr. 1, 130.—
    II.
    Esp. of what is set forth in words or writing, plainly, clearly, freely, without reserve:

    nempe ergo aperte vis quae restant me loqui?

    Ter. And. 1, 2, 24; id. Phorm. 4, 3, 49:

    aperte indicat (lex) posse rationem habere non praesentis,

    Cic. ad Brut. 1, 5, 3:

    Non tu istuc mihi dictura aperte es, quicquid est?

    Ter. Eun. 5, 1, 3:

    narrare,

    id. Heaut. 4, 3, 24:

    scribere,

    Cic. Fam. 5, 7, 3; Quint. 1, 5, 43.— Comp.:

    Planius atque apertius dicam,

    Cic. Rosc. Com. 14, 43:

    distinguere,

    Quint. 3, 6, 45.— Sup.:

    istius injurias quam apertissime vobis planissimeque explicare,

    Cic. Verr. 2, 64, 156:

    aliquid apertissime ostendere,

    Quint. 5, 12, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > aperio

  • 13 aperte

    ăpĕrĭo, ĕrŭi, ertum, 4, v. a. ( fut. aperibo, Plaut. Truc. 4, 2, 50; Pompon. ap. Non. p. 506, 30) [ab-pario, to get from, take away from, i.e. to uncover, like the opp. operio, from obpario, to get for, to put upon, i. e. to cover; this is the old explanation, and is received by Corssen, Ausspr. I. p. 653; II. p. 410, and by Vanicek, p. 503], to uncover, make or lay bare.
    I.
    Lit.:

    patinas,

    Plaut. Ps. 3, 2, 51: apertae surae, Turp. ap. Non. p. 236, 16:

    apertis lateribus,

    Sisenn. ib. p. 236, 26:

    capite aperto esse,

    Varr. ib. p. 236, 25;

    p. 236, 28: ut corporis partes quaedam aperiantur,

    Cic. Off. 1, 35, 129:

    caput aperuit,

    id. Phil. 2, 31; Sall. H. Fragm. ap. Non. p. 236, 20:

    capita,

    Plin. 28, 6, 17, § 60:

    aperto pectore,

    Ov. M. 2, 339; and poet. transf. to the person:

    apertae pectora matres,

    id. ib. 13, 688:

    ramum,

    Verg. A. 6, 406 al. — Trop., to make visible, to show, reveal, Liv. 22, 6:

    dispulsā nebulā diem aperuit,

    id. 26, 17 (cf. just before:

    densa nebula campos circa intexit): dies faciem victoriae,

    Tac. Agr. 38:

    lux aperuit bellum ducemque belli,

    Liv. 3, 15:

    novam aciem dies aperuit,

    Tac. H. 4, 29:

    his unda dehiscens Terram aperit,

    opens to view, Verg. A. 1, 107.—From the intermediate idea of making visible,
    II.
    Metaph.
    A.
    1.. To unclose, open: aperto ex ostio Alti Acheruntis, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37:

    aperite aliquis ostium,

    Ter. Ad. 4, 4, 26; so id. Heaut. 2, 3, 35:

    forem aperi,

    id. Ad. 2, 1, 13:

    fores,

    id. Eun. 2, 2, 52; Ov. M. 10, 457; Suet. Aug. 82:

    januas carceris,

    Vulg. Act. 5, 19:

    fenestram,

    ib. Gen. 8, 6:

    liquidas vias,

    to open the liquid way, Lucr. 1, 373; so Verg. A. 11, 884:

    sucum venis fundere apertis,

    to pour out moisture from its open veins, Lucr. 5, 812:

    saccum,

    Vulg. Gen. 42, 27:

    os,

    ib. ib. 22, 28:

    labia, ib. Job, 11, 5: oculos,

    ib. Act. 9, 8:

    accepi fasciculum, in quo erat epistula Piliae: abstuli, aperui, legi,

    Cic. Att. 5, 11 fin.; so id. ib. 1, 13;

    6, 3: aperire librum,

    Vulg. Apoc. 5, 5; 20, 12:

    testamentum,

    Plin. 7, 52, 53, § 177 (cf.:

    testamentum resignare,

    Hor. Ep. 1, 7, 9); Suet. Caes. 83; id. Aug. 17:

    sigillum aperire,

    to break, Vulg. Apoc. 6, 3 al.:

    ferro iter aperiundum est,

    Sall. C. 58, 7:

    locum... asylum,

    to make it an asylum, Liv. 1, 8:

    subterraneos specus,

    Tac. G. 16:

    navigantibus maria,

    Plin. 2, 47, 47, § 122:

    arbor florem aperit,

    id. 12, 11, 23, § 40 et saep.: aperire parietem, to open a wall, in order to put a door or window in it, Dig. 8, 2, 40: alicui oculos aperire, to give sight to (after the Heb.), Vulg. Joan. 9, 10; 9, 14 al.; so,

    aures aperire,

    to restore hearing to, ib. Marc. 7, 35.—
    2.
    Trop.:

    nec ita claudenda est res familiaris, ut eam benignitas aperire non possit,

    Cic. Off. 2, 15, 54: amicitiae fores. id. Fam. 13, 10:

    multus apertus cursus ad laudem,

    id. Phil. 14, 6 fin.:

    tibi virtus tua reditum ad tuos aperuit,

    id. Fam. 6, 11:

    philosophiae fontes,

    id. Tusc. 1, 3, 6; id. Mil. 31, 85 et saep.: alicujus oculos aperire, to open one's eyes, make him discern (after the Heb.), Vulg. Gen. 3, 5; 3, 7; ib. Act. 26, 18; so,

    alicujus cor aperire,

    ib. ib. 16, 14: ventus [p. 136] incendio viam aperuit, Liv. 6, 2:

    occasionem ad invadendum,

    id. 4, 53; so id. 9, 27: si hanc fenestram aperueritis (i.e. if you enter upon the way of complaint), nihil aliud agi sinetis, Suet. Tib. 28 (cf. Ter. Heaut. 3, 1, 72:

    Quantam fenestram ad nequitiem patefeceris!): quia aperuisset gentibus ostium fidei,

    Vulg. Act. 14, 27; ib. Col. 4, 3.— So of the new year, to open it, i.e. begin:

    annum,

    Verg. G. 1, 217:

    contigit ergo privatis aperire annum (since the consul entered upon his office the first of January),

    Plin. Pan. 58, 4 Gierig and Schaef.—So also of a school, to establish, set up, begin, or open it:

    Dionysius tyrannus Corinthi dicitur ludum aperuisse,

    Cic. Fam. 9, 18; so Suet. Gram. 16; id. Rhet. 4.— Poet.:

    fuste aperire caput,

    i.e. to cleave, split the head, Juv. 9, 98.—
    B.
    Aperire locum (populum, gentes, etc.), to lay open a place, people, etc., i.e. to open an entrance to, render accessible (cf. patefacio);

    most freq. in the histt., esp. in Tacitus: qui aperuerint armis orbem terrarum,

    Liv. 42, 52; 42, 4:

    Syriam,

    Tac. A. 2, 70:

    omnes terras fortibus viris natura aperuit,

    id. H. 4, 64:

    novas gentes,

    id. Agr. 22:

    gentes ac reges,

    id. G. 1:

    Britanniam tamdiu clausam aperit,

    Mel. 3, 6, 4; Luc. 1, 465 Cort.:

    Eoas,

    id. 4, 352:

    pelagus,

    Val. Fl. 1, 169.—
    C.
    Transf. to mental objects, to disclose something unknown, to unveil, reveal, make known, unfold, to prove, demonstrate; or gen. to explain, recount, etc.:

    occulta quaedam et quasi involuta aperiri,

    Cic. Fin. 1, 9, 30:

    explicanda est saepe verbis mens nostra de quāque re atque involutae rei notitia definiendo aperienda est,

    id. Or. 33, 116:

    alicui scripturas aperire,

    Vulg. Luc. 24, 32:

    tua probra aperibo omnia,

    Plaut. Truc. 4, 2, 50: ne exspectetis argumentum fabulae;

    hi partem aperient,

    Ter. Ad. prol. 23:

    non quo aperiret sententiam suam, sed etc.,

    Cic. de Or. 1, 18, 84:

    eo praesente conjurationem aperit,

    Sall. C. 40, 6:

    naturam et mores,

    id. ib. 53 fin.; so id. ib. 45, 1; 47, 1; id. J. 33, 4:

    lux fugam hostium aperuit,

    Liv. 27, 2:

    aperiri error poterat,

    id. 26, 10:

    casus aperire futuros,

    to disclose the future, Ov. M. 15, 559:

    futura aperit,

    Tac. H. 2, 4.—So also, se aperire or aperiri, to reveal one's true disposition, character:

    tum coacti necessario se aperiunt,

    show themselves in their true light, Ter. And. 4, 1, 8:

    studio aperimur in ipso,

    Ov. A. A. 3, 371:

    exspectandum, dum se ipsa res aperiret,

    Nep. Paus. 3, 7; Quint. prooem. § 3.—Sometimes constr. with acc. and inf., a rel.-clause, or de:

    cum jam directae in se prorae hostes appropinquare aperuissent,

    Liv. 44, 28:

    domino navis, quis sit, aperit,

    Nep. Them. 8, 6; so id. Eum. 13, 3: de clementiā, Auct. ad Her. 2, 31.—In a gen. sense (freq. in epistt.) in Cic. Att. 5, 1, 2: de Oppio factum est, ut volui, et maxime, quod DCCC. aperuisti, you promised, i.e. that it should be paid to him (= ostendisti te daturum, Manut.); cf.

    the more definite expression: de Oppio bene curāsti, quod ei DCCC. exposuisti,

    id. ib. 5, 4, 3.—Hence, ăpertus, a, um, P. a.; pr., opened; hence, open, free.
    A.
    Lit.
    1.
    Without covering, open, uncovered (opp. tectus):

    naves apertae,

    without deck, Cic. Verr. 2, 5, 40; Liv. 31, 22 fin.; cf. id. 32, 21, 14: centum tectae naves et quinquaginta leviores apertae, et saep.; v. navis.—Also, without covering or defence, unprotected, exposed:

    locus,

    Caes. B. C. 3, 84.— Poet., of the sky, clear, cloudless:

    caelo invectus aperto,

    Verg. A. 1, 155:

    aether,

    id. ib. 1, 587:

    aperta serena prospicere,

    id. G. 1, 393.—
    2.
    Unclosed, open, not shut (opp. clausus):

    Janua cum per se transpectum praebet apertum,

    since this affords an open view through it, Lucr. 4, 272:

    oculi,

    id. 4, 339:

    oculorum lumine aperto,

    id. 4, 1139 et saep.:

    nihil tam clausum, neque tam reconditum, quod non istius cupiditati apertissimum promptissimumque esset,

    Cic. Verr. 2, 4, 20:

    caelum patens atque apertum,

    id. Div. 1, 1 (diff. from 1.); so Ov. M. 6, 693:

    vidit caelos apertos,

    Vulg. Marc. 1, 10:

    apertus et propatulus locus,

    Cic. Verr. 2, 4, 49:

    iter,

    Liv. 31, 2:

    apertior aditus ad moenia,

    id. 9, 28:

    campi,

    id. 38, 3:

    per apertum limitem (viae),

    Tac. H. 3, 21; Ov. M. 1, 285:

    fenestrae,

    Vulg. Dan. 6, 10:

    ostia,

    ib. ib. 13, 39:

    aequor,

    Ov. M. 4, 527; so id. ib. 8, 165; 11, 555 et saep. — Poet., of a battle: nec aperti copia Martis Ulla fuit, an action in the open field, Ov. M. 13, 208.—Very freq. ăpertum, subst., that which is open, free; an open, clear space:

    in aperto,

    Lucr. 3, 604:

    per apertum fugientes,

    Hor. C, 3, 12, 10:

    impetum ex aperto facerent,

    Liv. 35, 5:

    castra in aperto posita,

    id. 1, 33; so id. 22, 4:

    volantem in aperto,

    Plin. 10, 8, 9, § 22:

    in aperta prodeunt,

    id. 8, 32, 50, § 117:

    disjecit naves in aperta Oceani,

    Tac. A. 2, 23.—
    B.
    Trop.
    1.
    a.. Opp. to that which is concealed, covered, dark, open, clear, plain, evident, manifest, unobstructed:

    nam nihil aegrius est quam res secernere apertas ab dubiis,

    nothing is, indeed, more difficult than to separate things that are evident from those that are doubtful, Lucr. 4, 467; so id. 4, 596; 1, 915; 5, 1062:

    cum illum ex occultis insidiis in apertum latrocinium conjecimus,

    Cic. Cat. 2, 1:

    simultates partim obscurae, partim apertae,

    id. Manil. 24:

    quid enim potest esse tam apertum tamque perspicuum?

    id. N. D. 2, 2, 4:

    quid rem apertam suspectam facimus?

    Liv. 41, 24:

    non furtim, sed vi aperta,

    id. 25, 24:

    apertus animi motus,

    Quint. 10, 3, 21:

    invidia in occulto, adulatio in aperto,

    Tac. H. 4, 4 et saep.—So, in rhet., of clear, intelligible discourse:

    multo apertius ad intellegendum est, si, etc.... apertam enim narrationem tam esse oportet quam, etc.,

    Cic. de Or. 2, 80, 328; cf. id. Inv. 1, 20.—Hence,
    b.
    Esp. as subst.: in aperto esse,
    (α).
    To be clear, evident, well known, notorious, en tôi phanerôi einai:

    ad cognoscendum omnia illustria magis magisque in aperto,

    Sall. J. 5, 3.—
    (β).
    To be easily practicable, easy, facile (the figure taken from an open field or space):

    agere memoratu digna pronum magisque in aperto erat,

    there was a greater inclination and a more open way to, Tac. Agr. 1:

    hostes aggredi in aperto foret,

    id. H. 3, 56:

    vota virtusque in aperto omniaque prona victoribus,

    id. Agr. 33.—
    2.
    Of character, without dissimulation, open, frank, candid:

    animus apertus et simplex,

    Cic. Fam. 1, 9; id. Off. 3, 13, 57:

    pectus,

    id. Lael. 26, 97. —Hence, ironically: ut semper fuit apertissimus, as he has always been very open, frank (for impudent, shameless), Cic. Mur. 35.—Hence, ăpertē, adv., openly, clearly, plainly.
    I.
    In gen.:

    tam aperte irridens,

    Ter. Phorm. 5, 8, 62:

    ab illo aperte tecte quicquid est datum, libenter accepi,

    Cic. Att. 1, 14, 4; id. Or. 12, 38; id. Am. 18, 67:

    cum Fidenae aperte descissent,

    Liv. 1, 27:

    aperte quod venale habet ostendit,

    Hor. S. 1, 2, 83:

    aperte revelari,

    Vulg. 1 Reg. 2, 27:

    non jam secretis colloquiis, sed aperte fremere,

    Tac. A. 11, 28:

    aperte adulari,

    Cic. Am. 26, 99:

    aperte mentiri,

    id. Ac. 2, 6, 18:

    aperte pugnare, id. ap. Aquil. Rom. 10: aperte immundus est,

    Vulg. Lev. 13, 26.— Comp.:

    cum ipsum dolorem hic tulit paulo apertius,

    Cic. Planc. 34; id. Att. 16, 3, 5; Curt. 6, 1, 11:

    ab his proconsuli venenum inter epulas datum est apertius quam ut fallerent,

    Tac. A. 13, 1.— Sup.:

    hinc empta apertissime praetura,

    Cic. Verr. 1, 100:

    equite Romano per te apertissime interfecto,

    id. Har. Resp. 30:

    largiri,

    id. ib. 56:

    praedari,

    id. Verr. 1, 130.—
    II.
    Esp. of what is set forth in words or writing, plainly, clearly, freely, without reserve:

    nempe ergo aperte vis quae restant me loqui?

    Ter. And. 1, 2, 24; id. Phorm. 4, 3, 49:

    aperte indicat (lex) posse rationem habere non praesentis,

    Cic. ad Brut. 1, 5, 3:

    Non tu istuc mihi dictura aperte es, quicquid est?

    Ter. Eun. 5, 1, 3:

    narrare,

    id. Heaut. 4, 3, 24:

    scribere,

    Cic. Fam. 5, 7, 3; Quint. 1, 5, 43.— Comp.:

    Planius atque apertius dicam,

    Cic. Rosc. Com. 14, 43:

    distinguere,

    Quint. 3, 6, 45.— Sup.:

    istius injurias quam apertissime vobis planissimeque explicare,

    Cic. Verr. 2, 64, 156:

    aliquid apertissime ostendere,

    Quint. 5, 12, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > aperte

  • 14 candida

    candĭdus, a, um, adj. [candeo], of a shining, dazzling white, white, clear, bright (opp. niger, a glistening black; while albus is a lustreless white, opp. ater, a lustreless black; cf. Serv. ad Verg. G. 3, 82; lsid. Orig. 12, 1, 51; Doed. Syn. III. p. 193 sq.) (class., and in the poets very freq.; in Cic. rare).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    1.
    Of shining objects, bright:

    stella splendens candida,

    Plaut. Rud. prol. 3:

    sidera,

    Lucr. 5, 1209:

    luna,

    Verg. A. 7, 8:

    lux clara et candida,

    Plaut. Am. 1, 3, 49; so,

    clarā loco luce,

    Lucr. 5, 777:

    stellae,

    Hor. C. 3, 15, 6:

    color candidus Saturni,

    Plin. 2, 18, 16, § 79:

    flamma,

    Val. Fl. 8, 247:

    Taurus (the constellation),

    Verg. G. 1, 217:

    dies,

    Ov. Tr. 2, 142: aqua, Mart, 6, 42, 19: lacte, Varr. ap. Non. p. 483, 6; cf. id. ib. p. 169, 14.—
    2.
    Hence, an epithet of the gods or persons transformed to gods:

    Cupido,

    radiant, Cat. 68, 134:

    Liber,

    Tib. 3, 6, 1:

    Bassareus,

    Hor. C. 1, 18, 11 (cf. id. ib. 1, 2, 31):

    Daphnis,

    Verg. E. 5, 56 Wagn.—
    3.
    Of birds, animals, etc., white:

    anser,

    Lucr. 4, 685:

    avis,

    i. e. the stork, Verg. G. 2, 320; cf. Ov. M. 6, 96:

    ales, i. e. cygnus,

    Auct. Aetn. 88:

    candidior cygnis,

    Verg. E. 7, 38:

    aries,

    id. G. 3, 387:

    agnus,

    Tib. 2, 5, 38:

    equi,

    Tac. G. 10.—
    4.
    Of the dazzling whiteness of snow:

    altā nive candidum Soracte,

    Hor. C. 1, 9, 1; 3, 25, 10; Ov. H. 16, 250; id. M. 8, 373.—
    5.
    Of resplendent beauty of person, splendid, fair, beautiful:

    Dido,

    Verg. A. 5, 571:

    Maia,

    id. ib. 8, 138 Serv.; cf. Serv. ad Verg. E. 5, 56:

    candidus et pulcher puer,

    Hor. Ep. 2, 2, 4:

    puella,

    Cat. 35, 8; Hor. Epod. 11, 27:

    dux,

    id. ib. 3, 9:

    Lampetie,

    Ov. M. 2, 349:

    membra,

    id. ib. 2, 607:

    cutis,

    Plin. 2, 78, 80, § 189:

    pes,

    Hor. C. 4, 1, 27:

    umeri,

    id. ib. 1, 13, 9:

    bracchia,

    Prop. 2 (3), 16, 24:

    colla,

    id. 3 (4), 17, 29:

    cervix,

    Hor. C. 3, 9, 2:

    ora,

    Ov. M. 2, 861:

    sinus,

    Tib. 1, 10, 68:

    dentes,

    Cat. 39, 1 (cf. candidulus) al.—
    6.
    Of the hair, hoary, white (more poet. than canus), Plaut. Most. 5, 2, 27:

    candidior barba,

    Verg. E. 1, 29:

    crinis,

    Val. Fl. 6, 60; cf.:

    inducto candida barba gelu,

    Ov. Tr. 3, 10, 22.—
    7.
    Of trees or plants: pōpulus, the white or silver poplar, Verg. E. 9, 41:

    lilia,

    id. ib. 6, 708; Prop. 1, 20, 38; Ov. M. 4, 355:

    folium nivei ligustri,

    id. ib. 13, 789:

    piper,

    Plin. 12, 7, 14, § 26. —
    8.
    Of textile fabrics, sails, dress, etc.:

    vela,

    Cat. 64, 235:

    tentoria,

    Ov. M. 8, 43:

    vestis,

    Liv. 9, 40, 9: toga, made brilliant by fulling (cf. Liv. 4, 25, 13;

    v. candidatus),

    Plin. 7, 34, 34, § 120; cf. Titinn. ap. Non. p. 536, 23.—So Cicero's oration: In Toga Candida, v. the fragments B. and K. vol. xi. p. 20-25; and the commentary of Asconius, Orell. vol. v. 2, p. 82 sq.— Sup.:

    candidissimus color,

    Vitr. 10, 7; cf. Varr. L. L. 8, § 17 Müll.—
    B.
    Opp. niger, Lucr. 2, 733; Verg. E. 2, 16; id. G. 3, 387; Plin. 12, 10, 42, § 92.—Prov.:

    candida de nigris et de candentibus atra facere,

    to make black white, Ov. M. 11, 315; so,

    acc. to some: nigrum in candida vertere,

    Juv. 3, 30.—
    C.
    In the neutr. absol.:

    ut candido candidius non est adversum,

    Quint. 2, 17, 35; and with a gen.:

    candidum ovi,

    the white of an egg, Plin. 29, 3, 11, § 40 (twice); cf.: album ovi, under album.—
    * D.
    Poet. and causative, of the winds, making clear, cloud-dis-pelling, purifying:

    Favonii,

    Hor. C. 3, 7, 1. —
    E.
    Also poet. for candidatus (= albatus), clothed in white:

    turba,

    Tib. 2, 1, 16:

    pompa,

    Ov. F. 2, 654; 4, 906:

    Roma, i. e. Romani,

    Mart. 8, 65, 6.—
    F.
    Candida sententia = candidi lapilli, Ov. M. 15, 47; v. the pass. in connection, and cf. albus, and calculus, II. D.—
    G.
    Candidus calculus, v. calculus, II. E.— Subst.: candĭda, ae, f., a game or play exhibited by a candidate for office (late Lat.):

    edere candidam,

    Ambros. Serm. 81.—
    II.
    Trop., pure, clear, serene, clean, spotless, etc.
    A.
    Of the voice, distinct, clear, pure, silver-toned (opp. fuscus), Quint. 11, 3, 15; Plin. 28, 6, 16, § 58; perh. also Cic. N. D. 2, 58, 146 (B. and K. with MSS. canorum; cf. Orell. N cr.).—
    B.
    Of discourse, clear, perspicuous, flowing, artless, unaffected:

    elaborant alii in puro et quasi quodam candido genere dicendi,

    Cic. Or. 16, 53. candidum et lene et speciosum dicendi genus, Quint. 10, 1, 121; Gell. 16, 19, 1.—And meton. of the orator himself:

    Messala nitidus et candidus,

    Quint. 10, 1, 113:

    dulcis et candidus et fusus Herodotus,

    id. 10, 1, 73:

    candidissimum quemque et maxime expositum,

    id. 2, 5, 19.—
    C.
    Of purity of mind, character ( poet. and in post-Aug. prose), unblemished, pure, guileless, honest, upright, sincere, fair, candid, frank, open:

    judex,

    Hor. Ep. 1, 4, 1 (integer, verax, purus, sine fuco, sine fallaciā, Schol. Crucq.):

    Maecenas,

    id. Epod. 14, 5:

    Furnius,

    id. S. 1, 10, 86:

    animae,

    id. ib. 1, 5, 41:

    pectore candidus,

    Ov. P. 4, 14, 43:

    ingenium,

    Hor. Epod. 11, 11:

    habet avunculum quo nihil verius, nihil simplicius, nihil candidius novi,

    Plin. Ep. 2, 9, 4; Vell. 2, 116, 5:

    candidissimus omnium magnorum ingeniorum aestimator,

    Sen. Suas. 6, 22:

    humanitas,

    Petr. 129, 11.—
    D.
    Of conditions of life, cheerful, joyous, happy, fortunate, prosperous, lucky:

    convivia,

    joyful, Prop. 4 (5), 6, 71:

    nox,

    id. 2 (3), 15, 1:

    omina,

    id. 4 (5), 1, 67:

    fata,

    Tib. 3, 6, 30, Ov. Tr. 3, 4, 34: dies. id. ib. 2, 142:

    pax,

    Tib. 1, 10, 45:

    natalis,

    id. 1, 7, 64; Ov. Tr. 5, 5, 14.—Hence, adv.: candĭdē.
    1.
    Acc. to I., in dazzling white' vestitus, Plaut. Cas. 4, 1, 10.—
    2.
    Acc. to II., clearly, candidly, sincerely: candide et simpliciter, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 1; Quint. 12, 11, 8; Petr. 107, 13.—
    III.
    As adj. propr: Candidum Promontorium, in Zeugitana, now C. Bianco, Mel. 1, 7, 2; Plin. 5, 4, 3, § 23.

    Lewis & Short latin dictionary > candida

  • 15 candidus

    candĭdus, a, um, adj. [candeo], of a shining, dazzling white, white, clear, bright (opp. niger, a glistening black; while albus is a lustreless white, opp. ater, a lustreless black; cf. Serv. ad Verg. G. 3, 82; lsid. Orig. 12, 1, 51; Doed. Syn. III. p. 193 sq.) (class., and in the poets very freq.; in Cic. rare).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    1.
    Of shining objects, bright:

    stella splendens candida,

    Plaut. Rud. prol. 3:

    sidera,

    Lucr. 5, 1209:

    luna,

    Verg. A. 7, 8:

    lux clara et candida,

    Plaut. Am. 1, 3, 49; so,

    clarā loco luce,

    Lucr. 5, 777:

    stellae,

    Hor. C. 3, 15, 6:

    color candidus Saturni,

    Plin. 2, 18, 16, § 79:

    flamma,

    Val. Fl. 8, 247:

    Taurus (the constellation),

    Verg. G. 1, 217:

    dies,

    Ov. Tr. 2, 142: aqua, Mart, 6, 42, 19: lacte, Varr. ap. Non. p. 483, 6; cf. id. ib. p. 169, 14.—
    2.
    Hence, an epithet of the gods or persons transformed to gods:

    Cupido,

    radiant, Cat. 68, 134:

    Liber,

    Tib. 3, 6, 1:

    Bassareus,

    Hor. C. 1, 18, 11 (cf. id. ib. 1, 2, 31):

    Daphnis,

    Verg. E. 5, 56 Wagn.—
    3.
    Of birds, animals, etc., white:

    anser,

    Lucr. 4, 685:

    avis,

    i. e. the stork, Verg. G. 2, 320; cf. Ov. M. 6, 96:

    ales, i. e. cygnus,

    Auct. Aetn. 88:

    candidior cygnis,

    Verg. E. 7, 38:

    aries,

    id. G. 3, 387:

    agnus,

    Tib. 2, 5, 38:

    equi,

    Tac. G. 10.—
    4.
    Of the dazzling whiteness of snow:

    altā nive candidum Soracte,

    Hor. C. 1, 9, 1; 3, 25, 10; Ov. H. 16, 250; id. M. 8, 373.—
    5.
    Of resplendent beauty of person, splendid, fair, beautiful:

    Dido,

    Verg. A. 5, 571:

    Maia,

    id. ib. 8, 138 Serv.; cf. Serv. ad Verg. E. 5, 56:

    candidus et pulcher puer,

    Hor. Ep. 2, 2, 4:

    puella,

    Cat. 35, 8; Hor. Epod. 11, 27:

    dux,

    id. ib. 3, 9:

    Lampetie,

    Ov. M. 2, 349:

    membra,

    id. ib. 2, 607:

    cutis,

    Plin. 2, 78, 80, § 189:

    pes,

    Hor. C. 4, 1, 27:

    umeri,

    id. ib. 1, 13, 9:

    bracchia,

    Prop. 2 (3), 16, 24:

    colla,

    id. 3 (4), 17, 29:

    cervix,

    Hor. C. 3, 9, 2:

    ora,

    Ov. M. 2, 861:

    sinus,

    Tib. 1, 10, 68:

    dentes,

    Cat. 39, 1 (cf. candidulus) al.—
    6.
    Of the hair, hoary, white (more poet. than canus), Plaut. Most. 5, 2, 27:

    candidior barba,

    Verg. E. 1, 29:

    crinis,

    Val. Fl. 6, 60; cf.:

    inducto candida barba gelu,

    Ov. Tr. 3, 10, 22.—
    7.
    Of trees or plants: pōpulus, the white or silver poplar, Verg. E. 9, 41:

    lilia,

    id. ib. 6, 708; Prop. 1, 20, 38; Ov. M. 4, 355:

    folium nivei ligustri,

    id. ib. 13, 789:

    piper,

    Plin. 12, 7, 14, § 26. —
    8.
    Of textile fabrics, sails, dress, etc.:

    vela,

    Cat. 64, 235:

    tentoria,

    Ov. M. 8, 43:

    vestis,

    Liv. 9, 40, 9: toga, made brilliant by fulling (cf. Liv. 4, 25, 13;

    v. candidatus),

    Plin. 7, 34, 34, § 120; cf. Titinn. ap. Non. p. 536, 23.—So Cicero's oration: In Toga Candida, v. the fragments B. and K. vol. xi. p. 20-25; and the commentary of Asconius, Orell. vol. v. 2, p. 82 sq.— Sup.:

    candidissimus color,

    Vitr. 10, 7; cf. Varr. L. L. 8, § 17 Müll.—
    B.
    Opp. niger, Lucr. 2, 733; Verg. E. 2, 16; id. G. 3, 387; Plin. 12, 10, 42, § 92.—Prov.:

    candida de nigris et de candentibus atra facere,

    to make black white, Ov. M. 11, 315; so,

    acc. to some: nigrum in candida vertere,

    Juv. 3, 30.—
    C.
    In the neutr. absol.:

    ut candido candidius non est adversum,

    Quint. 2, 17, 35; and with a gen.:

    candidum ovi,

    the white of an egg, Plin. 29, 3, 11, § 40 (twice); cf.: album ovi, under album.—
    * D.
    Poet. and causative, of the winds, making clear, cloud-dis-pelling, purifying:

    Favonii,

    Hor. C. 3, 7, 1. —
    E.
    Also poet. for candidatus (= albatus), clothed in white:

    turba,

    Tib. 2, 1, 16:

    pompa,

    Ov. F. 2, 654; 4, 906:

    Roma, i. e. Romani,

    Mart. 8, 65, 6.—
    F.
    Candida sententia = candidi lapilli, Ov. M. 15, 47; v. the pass. in connection, and cf. albus, and calculus, II. D.—
    G.
    Candidus calculus, v. calculus, II. E.— Subst.: candĭda, ae, f., a game or play exhibited by a candidate for office (late Lat.):

    edere candidam,

    Ambros. Serm. 81.—
    II.
    Trop., pure, clear, serene, clean, spotless, etc.
    A.
    Of the voice, distinct, clear, pure, silver-toned (opp. fuscus), Quint. 11, 3, 15; Plin. 28, 6, 16, § 58; perh. also Cic. N. D. 2, 58, 146 (B. and K. with MSS. canorum; cf. Orell. N cr.).—
    B.
    Of discourse, clear, perspicuous, flowing, artless, unaffected:

    elaborant alii in puro et quasi quodam candido genere dicendi,

    Cic. Or. 16, 53. candidum et lene et speciosum dicendi genus, Quint. 10, 1, 121; Gell. 16, 19, 1.—And meton. of the orator himself:

    Messala nitidus et candidus,

    Quint. 10, 1, 113:

    dulcis et candidus et fusus Herodotus,

    id. 10, 1, 73:

    candidissimum quemque et maxime expositum,

    id. 2, 5, 19.—
    C.
    Of purity of mind, character ( poet. and in post-Aug. prose), unblemished, pure, guileless, honest, upright, sincere, fair, candid, frank, open:

    judex,

    Hor. Ep. 1, 4, 1 (integer, verax, purus, sine fuco, sine fallaciā, Schol. Crucq.):

    Maecenas,

    id. Epod. 14, 5:

    Furnius,

    id. S. 1, 10, 86:

    animae,

    id. ib. 1, 5, 41:

    pectore candidus,

    Ov. P. 4, 14, 43:

    ingenium,

    Hor. Epod. 11, 11:

    habet avunculum quo nihil verius, nihil simplicius, nihil candidius novi,

    Plin. Ep. 2, 9, 4; Vell. 2, 116, 5:

    candidissimus omnium magnorum ingeniorum aestimator,

    Sen. Suas. 6, 22:

    humanitas,

    Petr. 129, 11.—
    D.
    Of conditions of life, cheerful, joyous, happy, fortunate, prosperous, lucky:

    convivia,

    joyful, Prop. 4 (5), 6, 71:

    nox,

    id. 2 (3), 15, 1:

    omina,

    id. 4 (5), 1, 67:

    fata,

    Tib. 3, 6, 30, Ov. Tr. 3, 4, 34: dies. id. ib. 2, 142:

    pax,

    Tib. 1, 10, 45:

    natalis,

    id. 1, 7, 64; Ov. Tr. 5, 5, 14.—Hence, adv.: candĭdē.
    1.
    Acc. to I., in dazzling white' vestitus, Plaut. Cas. 4, 1, 10.—
    2.
    Acc. to II., clearly, candidly, sincerely: candide et simpliciter, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 1; Quint. 12, 11, 8; Petr. 107, 13.—
    III.
    As adj. propr: Candidum Promontorium, in Zeugitana, now C. Bianco, Mel. 1, 7, 2; Plin. 5, 4, 3, § 23.

    Lewis & Short latin dictionary > candidus

  • 16 liquidum

    lī̆quĭdus, a, um (the first syll. usually short; long in Lucr. 1, 349; 3, 427; while in the line id. 4, 1259 it is used both as long and short; v. infra), adj. [liqueo], flowing, fluid, liquid.
    I.
    Lit.:

    aqua bona et liquida,

    Cato, R. R. 73:

    crassaque conveniant liquidis et liquida crassis,

    Lucr. 4, 1259:

    liquida moles,

    the sea, id. 6, 405:

    iter,

    a voyage, Prop. 3, 20 (4, 21), 14:

    palaestra (because there liquid unguents were used),

    Luc. 9, 661:

    odores,

    liquid unguents, Hor. C. 1, 5, 2: sorores, fountain-nymphs, Ov. M. 1, 704:

    venter,

    loose, Cels. 2, 8:

    alvus,

    watery, loose, id. 2, 6.— Subst.: lī̆quĭdum, i, n., a liquid, water:

    tibi si sit opus liquidi non amplius urna,

    Hor. S. 1, 1, 54:

    cum liquido mixtā polentā,

    Ov. M. 5, 454.—
    B.
    Transf., clear, bright, transparent, limpid, pure:

    lumen,

    Lucr. 5, 281:

    fontes,

    Verg. E. 2, 59:

    ignis,

    id. ib. 6, 33:

    aër,

    id. G. 1, 404:

    aether,

    id. A. 7, 65; Hor. C. 2, 20, 2:

    Baiae,

    id. ib. 3, 4, 24:

    color,

    id. ib. 4, 8, 7:

    liquidior lux,

    Curt. 7, 11, 22:

    liquidissima caeli tempestas,

    Lucr. 4, 168:

    nox,

    Verg. A. 10, 272:

    aestas,

    id. G. 4, 59: iter, serene way (through the air), id. A. 5, 217.—
    2.
    Esp. of sounds.
    (α).
    Of the voice: vox, a clear voice or song:

    variae volucres liquidis loca vocibus opplent,

    Lucr. 2, 146; Verg. G. 1, 410:

    cui liquidam pater Vocem cum cithara dedit,

    Hor. C. 1, 24, 3:

    carmen citharae,

    Lucr. 4, 981.—
    (β).
    Liquidae consonantes, the liquids, i. e. the letters l, m, n, r, Prisc. 1, 2, 11; 2, 2, 13: liquidae dictae sunt (litterae) quia liquescunt in metro aliquoties et pereunt, Cledon. p. 1882 P. al.; cf. liquesco, I. B. 2.—
    II.
    Trop.
    A.
    Flowing, continuing without interruption:

    genus sermonis,

    Cic. de Or. 2, 38, 159.—
    B.
    Clear, calm, serene, peaceful:

    tam liquidus est, quam liquida esse tempestas solet,

    Plaut. Most. 3, 2, 64:

    animo liquido et tranquillo es,

    id. Ep. 5, 1, 36:

    liquido's animo,

    id. Ps. 1, 3, 3:

    mens,

    Cat. 63, 46:

    somnus,

    Val. Fl. 4, 16.—
    C.
    Unmixed, unadulterated:

    ut quicquid inde haurias, purum liquidumque te haurire sentias,

    Cic. Caecin. 27, 78:

    voluptas liquida puraque,

    Lucr. 3, 40; cf.:

    voluptas et libera,

    Cic. Fin. 1, 18, 58.—
    D.
    Clear, evident, certain:

    auspicium,

    Plaut. Ps. 2, 4, 72.—Hence, lī̆quĭdum, i, n., clearness, certainty:

    redigere aliquid ad liquidum,

    Sen. Ep. 71, 32:

    ad liquidum confessumque perducere aliquid,

    Quint. 5, 14, 28:

    res ad liquidum ratione perducta,

    Vell. 1, 16, 1.—Hence, adv., in two forms: lĭquĭdō and lĭquĭdē, clearly.
    1.
    Lit.:

    caelum liquide serenum,

    Gell. 2, 21, 2.— Comp.:

    liquidius audiunt talpae,

    Plin. 10, 69, 88, § 191.—
    2.
    Clearly, plainly, evidently, certainly:

    aliquid liquido audire,

    Cic. Verr. 2, 3, 59, § 136; so,

    confirmare,

    id. ib. 2, 4, 56, §

    124: negare,

    id. Fam. 11, 27, 7:

    si liquido appareat,

    Dig. 44, 5, 1:

    si liquido constiterit,

    ib. 29, 4, 4.—In the form liquide:

    consistere,

    Gell. 14, 1, 7.— Comp.:

    liquidius judicare,

    Cic. Fam. 10, 10, 1:

    liquidius facere,

    id. Fin. 2, 12, 38:

    aliquid liquidius absolvere,

    Macr. Somn. Scip. 1, 20.— Sup.:

    liquidissime atque invictissime defendere,

    Aug. Ep. 28 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > liquidum

  • 17 liquidus

    lī̆quĭdus, a, um (the first syll. usually short; long in Lucr. 1, 349; 3, 427; while in the line id. 4, 1259 it is used both as long and short; v. infra), adj. [liqueo], flowing, fluid, liquid.
    I.
    Lit.:

    aqua bona et liquida,

    Cato, R. R. 73:

    crassaque conveniant liquidis et liquida crassis,

    Lucr. 4, 1259:

    liquida moles,

    the sea, id. 6, 405:

    iter,

    a voyage, Prop. 3, 20 (4, 21), 14:

    palaestra (because there liquid unguents were used),

    Luc. 9, 661:

    odores,

    liquid unguents, Hor. C. 1, 5, 2: sorores, fountain-nymphs, Ov. M. 1, 704:

    venter,

    loose, Cels. 2, 8:

    alvus,

    watery, loose, id. 2, 6.— Subst.: lī̆quĭdum, i, n., a liquid, water:

    tibi si sit opus liquidi non amplius urna,

    Hor. S. 1, 1, 54:

    cum liquido mixtā polentā,

    Ov. M. 5, 454.—
    B.
    Transf., clear, bright, transparent, limpid, pure:

    lumen,

    Lucr. 5, 281:

    fontes,

    Verg. E. 2, 59:

    ignis,

    id. ib. 6, 33:

    aër,

    id. G. 1, 404:

    aether,

    id. A. 7, 65; Hor. C. 2, 20, 2:

    Baiae,

    id. ib. 3, 4, 24:

    color,

    id. ib. 4, 8, 7:

    liquidior lux,

    Curt. 7, 11, 22:

    liquidissima caeli tempestas,

    Lucr. 4, 168:

    nox,

    Verg. A. 10, 272:

    aestas,

    id. G. 4, 59: iter, serene way (through the air), id. A. 5, 217.—
    2.
    Esp. of sounds.
    (α).
    Of the voice: vox, a clear voice or song:

    variae volucres liquidis loca vocibus opplent,

    Lucr. 2, 146; Verg. G. 1, 410:

    cui liquidam pater Vocem cum cithara dedit,

    Hor. C. 1, 24, 3:

    carmen citharae,

    Lucr. 4, 981.—
    (β).
    Liquidae consonantes, the liquids, i. e. the letters l, m, n, r, Prisc. 1, 2, 11; 2, 2, 13: liquidae dictae sunt (litterae) quia liquescunt in metro aliquoties et pereunt, Cledon. p. 1882 P. al.; cf. liquesco, I. B. 2.—
    II.
    Trop.
    A.
    Flowing, continuing without interruption:

    genus sermonis,

    Cic. de Or. 2, 38, 159.—
    B.
    Clear, calm, serene, peaceful:

    tam liquidus est, quam liquida esse tempestas solet,

    Plaut. Most. 3, 2, 64:

    animo liquido et tranquillo es,

    id. Ep. 5, 1, 36:

    liquido's animo,

    id. Ps. 1, 3, 3:

    mens,

    Cat. 63, 46:

    somnus,

    Val. Fl. 4, 16.—
    C.
    Unmixed, unadulterated:

    ut quicquid inde haurias, purum liquidumque te haurire sentias,

    Cic. Caecin. 27, 78:

    voluptas liquida puraque,

    Lucr. 3, 40; cf.:

    voluptas et libera,

    Cic. Fin. 1, 18, 58.—
    D.
    Clear, evident, certain:

    auspicium,

    Plaut. Ps. 2, 4, 72.—Hence, lī̆quĭdum, i, n., clearness, certainty:

    redigere aliquid ad liquidum,

    Sen. Ep. 71, 32:

    ad liquidum confessumque perducere aliquid,

    Quint. 5, 14, 28:

    res ad liquidum ratione perducta,

    Vell. 1, 16, 1.—Hence, adv., in two forms: lĭquĭdō and lĭquĭdē, clearly.
    1.
    Lit.:

    caelum liquide serenum,

    Gell. 2, 21, 2.— Comp.:

    liquidius audiunt talpae,

    Plin. 10, 69, 88, § 191.—
    2.
    Clearly, plainly, evidently, certainly:

    aliquid liquido audire,

    Cic. Verr. 2, 3, 59, § 136; so,

    confirmare,

    id. ib. 2, 4, 56, §

    124: negare,

    id. Fam. 11, 27, 7:

    si liquido appareat,

    Dig. 44, 5, 1:

    si liquido constiterit,

    ib. 29, 4, 4.—In the form liquide:

    consistere,

    Gell. 14, 1, 7.— Comp.:

    liquidius judicare,

    Cic. Fam. 10, 10, 1:

    liquidius facere,

    id. Fin. 2, 12, 38:

    aliquid liquidius absolvere,

    Macr. Somn. Scip. 1, 20.— Sup.:

    liquidissime atque invictissime defendere,

    Aug. Ep. 28 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > liquidus

  • 18 purgo

    purgo, āvi, ātum, 1, v. a. [contr. for purigo, from purum ago], to make clean or pure, to clean, cleanse, purify (class.).
    I.
    Lit.:

    oleam a foliis et stercore purgato,

    Cato, R. R. 65, 1: cum falcibus purgarunt locum, cleared the place, freed it from bushes, etc., Cic. Tusc. 5, 23, 65; Liv. 24, 19:

    arva longis ligonibus,

    Ov. P. 1, 8, 59:

    domum muribus,

    Phaedr. 1, 22, 3:

    fossas,

    Plin. 18, 26, 64, § 236:

    proprios leniter ungues cultello,

    Hor. Ep. 1, 7, 51: cana labra, i. e. to clear or free from beard, Mart. 9, 28, 5:

    pisces,

    Ter. Ad. 3, 3, 22:

    segetes,

    Plin. 18, 26, 65, § 241.— Absol.:

    levi sarculo purgare,

    Plin. 18, 26, 65, § 241.—Mid.:

    purgor in amni,

    wash, Sil. 8, 125.—
    2.
    In partic., in medic. lang., to cleanse by stool, vomiting, etc., to purge:

    quid scammoneae radix ad purgandum possit,

    Cic. Div. 1, 10, 16; Cato, R. R. 157, 3:

    si is, qui saepe purgatus est, subito habet alvum suppressam,

    Cels. 2, 12:

    qui purgor bilem sub verni temporis horam,

    Hor. A. P. 302:

    se helleboro,

    Val. Max. 8, 7, 5 fin.:

    se per inferna aut vomitione,

    Plin. 25, 5, 21, § 51.—
    B.
    Transf.
    1.
    To make even by clearing away, to level, Inscr. Murat. 582 fin.; cf.:

    purgare viam proprie dicitur ad libramentum proprium redigere, sublato eo quod supra eam esset,

    Dig. 43, 11, 1, § 1.—
    2.
    To clear away, remove:

    rudera,

    Suet. Vesp. 8:

    vermes clavo aëneo,

    Pall. 4, 10, 4:

    lapides,

    id. 3, 6:

    sordes,

    Claud. in Eutr. 1, 383; cf.:

    scindit se nubes et in aethera purgat apertum,

    melts away, Verg. A. 1, 587.—
    b.
    In partic., in medicine, to remove or expel by purging, rinsing, etc., to heal, cure:

    purgatum te illius morbi,

    Hor. S. 2, 3, 27:

    pituitas,

    Plin. 20, 17, 73, § 188:

    fastidium lauri folio,

    id. 8, 27, 41, § 101:

    suppurationes,

    id. 23, 1, 16, § 24:

    tarditatem aurium,

    id. 23, 2, 28, § 59:

    succus purgat cicatrices et nubeculas (oculorum),

    id. 27, 12, 85, § 109.—
    II.
    Trop., to cleanse, purify (syn. lustro).
    A.
    In gen.:

    pectora,

    Lucr. 6, 24:

    urbem,

    Cic. Cat. 1, 5, 10:

    amplissimos ordines contaminatos veteri neglegentiā purgavit,

    Suet. Vesp. 9:

    rationes,

    to clear up, settle, pay, id. Calig. 29.—
    B.
    To clear away, remove:

    metum doloris,

    Quint. 12, 2, 3.—
    C.
    In partic.
    1.
    To clear from accusation, to excuse, exculpate, justify (syn. excuso):

    ut me purgarem tibi,

    Plaut. Am. 3, 2, 28:

    QVIBVS DE REBVS VOS PVRGAVISTIS... QVOMQVE DE EIEIS REBVS SENATVEI PVRGATI ESTIS, S. C. de Tiburt. lin. 3 and 12 (ap. Grut. 499, 12): quod te mihi de Sempronio purgas, accipio excusationem,

    Cic. Fam. 12, 25, 3:

    cui se purgat,

    id. Or. 29, 230:

    ego me tibi purgo,

    id. Fam. 15, 17, 1; so,

    Caesarem de interitu Marcelli,

    id. Att. 13, 10, 3:

    si quis tibi se purgare volet, quod, etc.,

    Q. Cic. Petit. Cons. 9, 35:

    si parum vobis essem purgatus,

    Cic. Phil. 14, 6, 17:

    velle Pompeium se Caesari purgatum, ne, etc.,

    Caes. B. C. 1, 8; cf. id. B. G. 1, 28:

    ea pars epistulae tuae, per quam te ac mores tuos mihi purgatos ac probatos esse voluisti,

    Cic. Att. 1, 17, 7; Ter. Hec. 2, 2, 12:

    accedebant blanditiae virorum factum purgantium cupiditate atque amore,

    Liv. 1, 9 fin.:

    factum,

    Ov. P. 3, 2, 24:

    facinus,

    Curt. 7, 5, 39; 5, 12, 8:

    crimina,

    to disprove, Cic. Clu. 1, 3; Liv. 38, 48, 14; cf.

    probra,

    Tac. A. 4, 42:

    adulescentem crimine civilis belli,

    to acquit, id. ib. 3, 17:

    innocentiam suam,

    to vindicate, Liv. 9, 26:

    suspicionem,

    to remove, id. 28, 43:

    ea, quae ipsis obicerentur,

    to refute, id. 8, 23:

    purget miles, quod vicerit hostem,

    Sil. 7, 510:

    aliquem alicujus rei,

    Liv. 37, 28:

    se adversus alicujus criminationes purgare,

    Suet. Caes. 55:

    illi lacrimantes nunc purgare se,

    Curt. 5, 10, 11.—With acc. and inf.:

    laborare regem, ut purganti se nihil hostile dixisse aut fecisse, fides habeatur,

    Liv. 42, 14:

    qui purgarent nec accitos ab eo Bastarnas nec auctore eo quidquam facere,

    id. 41, 19.—
    2.
    To cleanse or purge from a crime or sin with religious rites, to make expiation or atonement for, to expiate, purify, atone for, lustrate, = expiare, lustrare ( poet. and in post-Aug. prose):

    di patrii, purgamus agros, purgamus agrestes,

    Tib. 2, 1, 17:

    populos,

    Ov. F. 4, 640:

    myrtea verbena Romanos Sabinosque,

    Plin. 15, 29, 36, § 119:

    pontifices purgantes moenia,

    Luc. 1, 593:

    domus purgantur lustranturque,

    Plin. 25, 9, 59, § 105. —With the crime or act as an object: nefas, Ov. M. 13, 952:

    crimen gladio,

    Luc. 8, 518; Vulg. Ecclus. 47, 13.—Hence, purgā-tus, a, um, P. a.
    A.
    Cleansed, purified, pure ( poet.):

    auris,

    Hor. Ep. 1, 1, 7:

    somnia pituitā purgatissima,

    Pers. 2, 57:

    purgatioris auri vena,

    Mart. Cap. 1, § 7 (cf. Plaut. Mil. 3, 1, 179).—
    B.
    Excused, exculpated: ita fiducia quam argumentis purgatiores dimittuntur, Sall. Fragm. ap. Non. 310, 22, and ap. Don. Ter. Phorm. 1, 4, 28.—
    C.
    Pure, freed from sin (eccl. Lat.):

    vota purgatiora, Aug. Civ. Dei, 6, 2: purgatissima ecclesia,

    id. Doctr. Christ. 2, 16:

    pietas,

    id. Ver. Rel. 1. —Hence, adv.: purgātē, purely:

    enucleate dicitur purgate, exquisite,

    Non. 60, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > purgo

  • 19 serenum

    1.
    sĕrēnus, a, um, adj. [Sanscr. svar, sky; Gr. Seirios; cf. selas; Lat. sol], clear, fair, bright, serene (class.; esp. freq. in the poets; cf. sudus).
    I.
    Lit.: cum tonuit laevum bene tempestate serenā, Enn. ap. Cic. Div. 2, 39, 82 (Ann. v. 517 Vahl.):

    caelo sereno,

    Lucr. 6, 247; Cic. Fam. 16, 9, 2; Verg. G. 1, 260; 1, 487; id. A. 3, 518; Hor. Epod. 15, 1; id. S. 2, 4, 51; Ov. M. 1, 168; 2, 321 et saep.; cf.:

    de parte caeli,

    Lucr. 6, 99:

    in regione caeli,

    Verg. A. 8, 528.— Comp.:

    caelo perfruitur sereniore,

    Mart. 4, 64, 6; cf.

    also: o nimium caelo et pelago confise sereno,

    Verg. A. 5, 870:

    postquam ex tam turbido die serena et tranquilla lux rediit,

    Liv. 1, 16, 2:

    luce,

    Verg. A. 5, 104:

    lumen (solis),

    Lucr. 2, 150:

    nox,

    id. 1, 142; Cic. Rep. 1, 15, 23; Verg. G. 1, 426:

    sidera,

    Lucr. 4, 212:

    facies diei,

    Phaedr. 4, 16, 5:

    species mundi,

    Lucr. 4, 134:

    aër,

    Plin. 17, 24, 37, § 222:

    ver,

    Verg. G. 1, 340:

    aestas,

    id. A. 6, 707:

    stella,

    Ov. F. 6, 718 et saep.:

    color (opp. nubilus),

    bright, clear, Plin. 9, 35, 54, § 107:

    aqua (with candida),

    Mart. 6, 42, 19:

    vox,

    Pers. 1, 19.— Transf., of a wind that clears the sky, that brings fair weather: hic Favonius serenu'st, istic Auster imbricus, * Plaut. Merc. 5, 2, 35; hence, also, poet.:

    unde serenas Ventus agat nubes,

    Verg. G. 1, 461.—
    2.
    As subst.: sĕrēnum, i, n., a clear, bright, or serene sky, fair weather (not in Cic.):

    ponito pocillum in sereno noctu,

    during a fine night, Cato, R. R. 156, 3;

    more freq. simply sereno: Priverni sereno per diem totum rubrum solem fuisse,

    Liv. 31, 12, 5; 37, 3, 2:

    quare et sereno tonat,

    Sen. Q. N. 2, 18; Plin. 11, 24, 28, § 84 (opp. nubilo), Pall. 1, 30, 3; Luc. 1, 530:

    liquido ac puro sereno,

    Suet. Aug. 95:

    nitido sereno,

    Sil. 5, 58:

    cottidie serenum cum est,

    Varr. R. R. 3, 10, 4:

    laesique fides reditura sereni,

    Stat. S. 3, 1, 81:

    serenum nitidum micat,

    Mart. 6, 42, 8.— Plur.:

    caeli serena Concutiat sonitu,

    Lucr. 2, 1100:

    soles et aperta serena,

    Verg. G. 1, 393:

    nostra,

    Val. Fl. 1, 332.—
    II.
    Trop.
    1.
    Cheerful, glad, joyous, tranquil, serene (syn.:

    laetus, tranquillus, secundus): vita,

    Lucr. 2, 1094 Lachm.:

    horae (with albus dies),

    Sil. 15, 53: rebus serenis servare modum, in propitious or favorable circumstances, in good fortune, id. 8, 546:

    vultus,

    Lucr. 3, 293; Cat. 55, 8; Hor. C. 1, 37, 26; Ov. Tr. 1, 5, 27:

    frons tranquilla et serena,

    Cic. Tusc. 3, 15, 31:

    pectora processu facta serena tuo,

    Ov. Tr. 1, 9, 40:

    animus,

    id. ib. 1, 1, 39:

    oculi,

    Sil. 7, 461:

    Augustus,

    Ov. P. 2, 2, 65:

    laetitia,

    Just. 44, 2, 4:

    imperium,

    Sil. 14, 80:

    res,

    id. 8, 546:

    sereno vitae tempore,

    Auct. Her. 4, 48, 61:

    vita,

    Lucr. 2, 1094:

    temperatus (sanguis) medium quoddam serenum efficit,

    Quint. 11, 3, 78; cf.:

    tandem aliquid, pulsā curarum nube serenum Vidi,

    Ov. P. 2, 1, 5.—
    2.
    SERENVS, an epithet of Jupiter (whose brow was always serene), Inscr. Murat. 1978, 5; cf. Serenator;

    hence, Martial calls Domitian: Jovem serenum,

    Mart. 5, 6, 9; 9, 25, 3.—
    3.
    Serenissimus, a title of the Roman emperors, Cod. Just. 5, 4, 23.
    2.
    Sĕrēnus, i, m.; Sĕrēna, ae, f. [1. serenus], a proper name.
    I.
    Q. Serenus Sammonicus, a physician under Septimius Severus, Spart. Get. 5, 5; Macr. 3, 16, 6.—
    II.
    Q. Serenus Sammonicus, son of the preceding, author of a poem, De Medicina, still extant, Lampr. Alex. 30, 2; cf. Teuffel's Roem. Lit. 379, 4.—
    III.
    Serena, the wife of Stilicho, and mother-in-law of the emperor Honorius, celebrated by Claudian in a special poem (Laus Serenae Reginae).

    Lewis & Short latin dictionary > serenum

  • 20 Serenus

    1.
    sĕrēnus, a, um, adj. [Sanscr. svar, sky; Gr. Seirios; cf. selas; Lat. sol], clear, fair, bright, serene (class.; esp. freq. in the poets; cf. sudus).
    I.
    Lit.: cum tonuit laevum bene tempestate serenā, Enn. ap. Cic. Div. 2, 39, 82 (Ann. v. 517 Vahl.):

    caelo sereno,

    Lucr. 6, 247; Cic. Fam. 16, 9, 2; Verg. G. 1, 260; 1, 487; id. A. 3, 518; Hor. Epod. 15, 1; id. S. 2, 4, 51; Ov. M. 1, 168; 2, 321 et saep.; cf.:

    de parte caeli,

    Lucr. 6, 99:

    in regione caeli,

    Verg. A. 8, 528.— Comp.:

    caelo perfruitur sereniore,

    Mart. 4, 64, 6; cf.

    also: o nimium caelo et pelago confise sereno,

    Verg. A. 5, 870:

    postquam ex tam turbido die serena et tranquilla lux rediit,

    Liv. 1, 16, 2:

    luce,

    Verg. A. 5, 104:

    lumen (solis),

    Lucr. 2, 150:

    nox,

    id. 1, 142; Cic. Rep. 1, 15, 23; Verg. G. 1, 426:

    sidera,

    Lucr. 4, 212:

    facies diei,

    Phaedr. 4, 16, 5:

    species mundi,

    Lucr. 4, 134:

    aër,

    Plin. 17, 24, 37, § 222:

    ver,

    Verg. G. 1, 340:

    aestas,

    id. A. 6, 707:

    stella,

    Ov. F. 6, 718 et saep.:

    color (opp. nubilus),

    bright, clear, Plin. 9, 35, 54, § 107:

    aqua (with candida),

    Mart. 6, 42, 19:

    vox,

    Pers. 1, 19.— Transf., of a wind that clears the sky, that brings fair weather: hic Favonius serenu'st, istic Auster imbricus, * Plaut. Merc. 5, 2, 35; hence, also, poet.:

    unde serenas Ventus agat nubes,

    Verg. G. 1, 461.—
    2.
    As subst.: sĕrēnum, i, n., a clear, bright, or serene sky, fair weather (not in Cic.):

    ponito pocillum in sereno noctu,

    during a fine night, Cato, R. R. 156, 3;

    more freq. simply sereno: Priverni sereno per diem totum rubrum solem fuisse,

    Liv. 31, 12, 5; 37, 3, 2:

    quare et sereno tonat,

    Sen. Q. N. 2, 18; Plin. 11, 24, 28, § 84 (opp. nubilo), Pall. 1, 30, 3; Luc. 1, 530:

    liquido ac puro sereno,

    Suet. Aug. 95:

    nitido sereno,

    Sil. 5, 58:

    cottidie serenum cum est,

    Varr. R. R. 3, 10, 4:

    laesique fides reditura sereni,

    Stat. S. 3, 1, 81:

    serenum nitidum micat,

    Mart. 6, 42, 8.— Plur.:

    caeli serena Concutiat sonitu,

    Lucr. 2, 1100:

    soles et aperta serena,

    Verg. G. 1, 393:

    nostra,

    Val. Fl. 1, 332.—
    II.
    Trop.
    1.
    Cheerful, glad, joyous, tranquil, serene (syn.:

    laetus, tranquillus, secundus): vita,

    Lucr. 2, 1094 Lachm.:

    horae (with albus dies),

    Sil. 15, 53: rebus serenis servare modum, in propitious or favorable circumstances, in good fortune, id. 8, 546:

    vultus,

    Lucr. 3, 293; Cat. 55, 8; Hor. C. 1, 37, 26; Ov. Tr. 1, 5, 27:

    frons tranquilla et serena,

    Cic. Tusc. 3, 15, 31:

    pectora processu facta serena tuo,

    Ov. Tr. 1, 9, 40:

    animus,

    id. ib. 1, 1, 39:

    oculi,

    Sil. 7, 461:

    Augustus,

    Ov. P. 2, 2, 65:

    laetitia,

    Just. 44, 2, 4:

    imperium,

    Sil. 14, 80:

    res,

    id. 8, 546:

    sereno vitae tempore,

    Auct. Her. 4, 48, 61:

    vita,

    Lucr. 2, 1094:

    temperatus (sanguis) medium quoddam serenum efficit,

    Quint. 11, 3, 78; cf.:

    tandem aliquid, pulsā curarum nube serenum Vidi,

    Ov. P. 2, 1, 5.—
    2.
    SERENVS, an epithet of Jupiter (whose brow was always serene), Inscr. Murat. 1978, 5; cf. Serenator;

    hence, Martial calls Domitian: Jovem serenum,

    Mart. 5, 6, 9; 9, 25, 3.—
    3.
    Serenissimus, a title of the Roman emperors, Cod. Just. 5, 4, 23.
    2.
    Sĕrēnus, i, m.; Sĕrēna, ae, f. [1. serenus], a proper name.
    I.
    Q. Serenus Sammonicus, a physician under Septimius Severus, Spart. Get. 5, 5; Macr. 3, 16, 6.—
    II.
    Q. Serenus Sammonicus, son of the preceding, author of a poem, De Medicina, still extant, Lampr. Alex. 30, 2; cf. Teuffel's Roem. Lit. 379, 4.—
    III.
    Serena, the wife of Stilicho, and mother-in-law of the emperor Honorius, celebrated by Claudian in a special poem (Laus Serenae Reginae).

    Lewis & Short latin dictionary > Serenus

См. также в других словарях:

  • Clear the Air (Hong Kong) — Clear the Air Type Non governmental organization Industry Environmentalism Founded 10 December 1997 Headquarters Hong Kong Website …   Wikipedia

  • clear the decks — {v. phr.} To put everything in readiness for a major activity; to eliminate unessentials. * /The governor urged the State Assembly to clear the decks of all but the most pressing issues to vote on./ …   Dictionary of American idioms

  • clear the decks — {v. phr.} To put everything in readiness for a major activity; to eliminate unessentials. * /The governor urged the State Assembly to clear the decks of all but the most pressing issues to vote on./ …   Dictionary of American idioms

  • Clear the Air — may refer to: Clear the Air (Hong Kong) Clear the Air (United States) This disambiguation page lists articles associated with the same title. If an internal link led you here, you may wish to change the link to point direct …   Wikipedia

  • clear the air — also clear the atmosphere phrasal to remove elements of hostility, tension, confusion, or uncertainty < had a long meeting to clear the air > …   New Collegiate Dictionary

  • clear the atmosphere — phrasal see clear the air …   New Collegiate Dictionary

  • To clear the land — Clear Clear, v. t. [imp. & p. p. {Cleared}; p. pr. & vb. n. {Clearing}.] 1. To render bright, transparent, or undimmed; to free from clouds. [1913 Webster] He sweeps the skies and clears the cloudy north. Dryden. [1913 Webster] 2. To free from… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • clear the air — {v. phr.} To remove angry feelings, misunderstanding, or confusion. * /The President s statement that he would run for office again cleared the air of rumors and guessing./ * /When Bill was angry at Bob, Bob made a joke, and it cleared the air… …   Dictionary of American idioms

  • clear the air — {v. phr.} To remove angry feelings, misunderstanding, or confusion. * /The President s statement that he would run for office again cleared the air of rumors and guessing./ * /When Bill was angry at Bob, Bob made a joke, and it cleared the air… …   Dictionary of American idioms

  • To clear the decks — Deck Deck, n. [D. dek. See {Deck}, v.] 1. The floorlike covering of the horizontal sections, or compartments, of a ship. Small vessels have only one deck; larger ships have two or three decks. [1913 Webster] Note: The following are the more… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • clear the decks — phrasal to make sweeping preparations for action …   New Collegiate Dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»